7. Uwagi uzupełniające

Rada Legislacyjna pragnie zwrócić uwagę na okoliczność, że ochronie prawnej, wynikającej z art. 57 Konstytucji, podlega każde pokojowe zgromadzenie – również zgromadzenie, które nie zostało w odpowiedniej procedurze notyfikowane właściwym organom władzy publicznej. Oznacza to, że zgromadzenie, które nie zostało zgłoszone – a jest zgromadzeniem pokojowym – nie może zostać uznane tylko z tego powodu za nielegalne i tym samym pozbawione ochrony wynikającej z art. 57 Konstytucji (por. wyrok TK sygn. akt P 15/08). Brak zgłoszenia zgromadzenia może w szczególności wynikać nie ze złej woli organizatorów, lecz z tego, że jest ono reakcją na pewne nagłe, niespodziewane wydarzenie, mające istotne znaczenie dla życia społecznego lub dotyczące kwestii ważnej z punktu widzenia debaty publicznej (tzw. zgromadzenie spontaniczne). Ponadto zdarza się, że spontanicznie zebrana w danym miejscu grupa osób w pewnym momencie samoistnie „przekształca się” w zgromadzenie i nie da się wskazać osoby będącej organizatorem czy przewodniczącym takiego zgromadzenia, odpowiedzialnym za dokonanie zgłoszenia.

W świetle art. 57 Konstytucji ustawodawca powinien stworzyć regulacje pozwalające na udzielenie adekwatnej ochrony prawnej również zgromadzeniom spontanicznym, których notyfikacja w terminach ustawowych z obiektywnych przyczyn nie była możliwa (por. wyrok TK sygn. akt K 44/12). Intensywność tej ochrony nie musi pokrywać się z ochroną zgromadzeń prawidłowo notyfikowanych. Sposób rozwiązania ww. problemu leży w gestii ustawodawcy. Rada Legislacyjna pragnie natomiast zasygnalizować, że opiniowany projekt ustawy w zasadzie milczy w tej kwestii, gdyż zawiera regulacje dotyczące wyłącznie zgromadzeń, które w odpowiednich terminach zostały zgłoszone organom władzy publicznej (zob. art. 5 ust. 2 w związku z art. 17 i art. 14 projektu). Co się zaś tyczy zgromadzeń, które z obiektywnych powodów nie mogą być notyfikowane we właściwym terminie, to ich całkowite pominięcie w ustawie może wprowadzać stan niepewności, zwłaszcza co do ich zgodności z prawem – a tym samym zniechęcać do ich organizowania.