Brak obowiązku sporządzenia przez sąd uzasadnienia postanowienia rozstrzygającego skargę na czynności komornika, na które nie przysługuje zażalenie, jest zgodny z konstytucją.

22 października 2013 r. Trybunał Konstytucyjny rozpoznał połączone skargi konstytucyjne A.N. i W.M. dotyczące braku obowiązku sporządzenia przez sąd uzasadnienia postanowienia rozstrzygającego skargę na czynności komornika, na które nie przysługuje zażalenie.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 357 § 2 zdanie drugie w związku z art. 13 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego, w zakresie, w jakim nie przewiduje obowiązku sporządzenia przez sąd uzasadnienia postanowienia rozstrzygającego skargę na czynności komornika, na które nie przysługuje zażalenie, jest zgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji. 

W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie.

Brak obowiązku uzasadnienia przez sąd postanowienia rozstrzygającego skargę na czynności komornika, które nie podlega zaskarżeniu, jest fragmentem szerszej konstrukcji prawnej przewidzianej w art. 357 § 2 k.p.c. W rozpoznawanej sprawie Trybunał Konstytucyjny nie znalazł wystarczających powodów, aby tę konstrukcję osłabić, przez wprowadzenie wyjątku w odniesieniu do postanowień wydawanych w postępowaniu egzekucyjnym.

Oceniając zgodność z konstytucją kwestionowanych przepisów w kontekście prawa do sądu i zasady proporcjonalności Trybunał zestawił prawo do informacji o motywach orzeczenia w przedmiotowej sprawie z gwarancją sprawności i szybkości postępowania egzekucyjnego.

Trybunał wskazał, że uzasadnienie orzeczenia sądowego pełni różne funkcje, które jednak zależą od instancji, w której toczy się postępowanie, przedmiotu orzeczenia i formy uzasadnienia (ustne lub pisemne). W przypadku rozpoznawania przez sąd rejonowy sprawy zainicjowanej skargą na czynności komornika i wydania postanowienia, które nie podlega zaskarżeniu, główną rolę odgrywa funkcja informacyjna uzasadnienia w stosunku do strony postępowania.

Trybunał zwrócił uwagę, że w postępowaniu egzekucyjnym sąd nie rozstrzyga sporu między stronami, lecz dąży do zapewnienia skuteczności już wydanemu rozstrzygnięciu. Dlatego też szczególnego znaczenia nabierają postulaty efektywności i szybkości egzekucji, zwłaszcza gdy wierzyciel uzyskał tytuł egzekucyjny często po długotrwałym i kosztownym procesie. Prawo do sądu obejmuje również postulat rozsądnych ram czasowych egzekucji prawomocnych wyroków, które nie mogą pozostać niewykonywane.