Naruszenie zakazu podwójnego karania – to najważniejszy zarzut HFPC pod adresem nowych regulacji dotyczących możliwości zatrzymywania prawa jazdy za przekroczenie dozwolonej prędkości w obszarze zabudowanym o 50 km/h.  Skłoniły one HFPC do zwrócenia się do Rzecznika Praw Obywatelskich o podjęcie kroków w celu kontroli konstytucyjności przedmiotowych rozwiązań.

Przyjęta przez Sejm w marcu tego roku nowelizacja prawa o ruchu drogowym zmieniła dotychczasowe zasady w zakresie zatrzymywania prawa jazdy. Do tej pory funkcjonariusze Policji mogli je zatrzymać np. w wypadku prawdopodobieństwa orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów.

Obecnie muszą zatrzymać ten dokument za przekroczenie prędkości w obszarze zabudowanym o 50 km/h. Zatrzymane prawo jazdy przekazywane jest następnie do właściwego starosty, który wydaje decyzję administracyjną o jego zatrzymaniu. Od takiej decyzji służy odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. „Sądowa kontrola decyzji o zatrzymaniu dokumentu dostępna jest jedynie w drodze skargi do sądu administracyjnego i polega jedynie na weryfikacji legalności wydania decyzji administracyjnej” – tłumaczy prawnik HFPC Marcin Wolny.

Nikt nie bada tego, czy pomiar prędkości został dokonany w odpowiedni sposób, za pomocą sprawnego urządzenia. Nie zwraca się także uwagi na prawidłowość oznakowania drogi. Wreszcie, w trakcie postępowania administracyjnego, nie można podnieść takich okoliczności jak chociażby stan wyższej konieczności. „Oznacza to, że kierujący pojazdem, który przekracza prędkość wioząc ciężarną żonę do szpitala, nie może zasłaniać się tą okolicznością przed funkcjonariuszem Policji” – dodaje Marcin Wolny.

Ma to tym donioślejsze znaczenie, gdy zauważy się, że decyzja o zatrzymaniu prawa jazdy może diametralnie wpłynąć na życie jednostki np. w przypadku zawodowych kierowców. Już teraz do HFPC zwracają się kierowcy wskazując, że wskutek odebrania prawa jazdy zmuszeni zostali do korzystania ze środków pomocy społecznej.

Jednocześnie decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy towarzyszy na ogół nałożenie grzywny w drodze mandatu karnego. Tym samym na kierującego pojazdem nakładane są dwie sankcje (zatrzymanie prawa jazdy i grzywna) za ten sam czyn polegający na przekroczeniu dozwolonej prędkości.

Wszystko to sprawia, że omawiane rozwiązania powinny być poddane gruntownej kontroli przez Trybunał Konstytucyjny. W ocenie HFPC mogą one pozostawać w sprzeczności z art. 2 Konstytucji. Dlatego też HFPC postanowiła zwrócić się do Rzecznika Praw Obywatelskich z prośbą o podjęcie kroków w tym kierunku.