Rozmiar luki w podatku od towarów i usług utrzymywał się na poziomie wyższym niż średnia wielkość tego zjawiska w krajach Unii Europejskiej. Według raportów Komisji Europejskiej w latach 2010-2013 luka ta wzrosła z 18 proc. do 27 proc.  możliwych do osiągnięcia dochodów z VAT. W kolejnych latach nie udało się istotnie ograniczyć tego zjawiska. Utrzymująca się znacznych rozmiarów luka podatkowa świadczy o niewystarczającej efektywności polskiego systemu podatkowego i potrzebie wprowadzenia nowych rozwiązań, mających na celu ograniczenie oszustw podatkowych.

Dotychczasowe działania oraz regulacje prawne okazały się niewystarczające i nie pozwalają na skuteczne zabezpieczenie interesów Skarbu Państwa przed oszustwami z wykorzystaniem fikcyjnych faktur. Od dłuższego czasu eksperci, także w Ministerstwie Finansów, wskazują, że dotychczasowe rozwiązania mają jedynie ograniczoną efektywność w zwalczaniu oszustw lub też są całkowicie nieefektywne. Dlatego w ocenie NIK potrzebne jest szybkie wdrożenie rozwiązań mających na celu poprawę skuteczności w zwalczaniu oszustw podatkowych popełnianych z wykorzystaniem faktur dokumentujących czynności fikcyjne.   Potrzebne są kolejne rozwiązania, pozwalające na realne zmniejszenie skali negatywnych zjawisk, umożliwiające zarówno skuteczne reagowanie na zagrożenia, jak i karanie sprawców oszustw.

W ocenie Najwyższej Izby Kontroli Minister Finansów powinien przeprowadzić gruntowną analizę rozwiązań proponowanych przez gremia eksperckie, specjalistów resortu finansów, a także mechanizmów stosowanych w innych krajach i podjąć niezwłoczne decyzje, które z rozwiązań mogą być wprowadzone i mają szansę okazać się skutecznymi w przeciwdziałaniu oszustwom w VAT w Polsce. Konieczne jest również zintensyfikowanie współpracy między służbami podległymi Ministrowi Finansów oraz z prokuraturą i Policją, a także przyśpieszenie reakcji służb skarbowych  na rozpoznane zagrożenia i skoncentrowanie działań  na wykrywaniu organizatorów procederu wyłudzania podatku zamiast na firmach „słupach”.

Skala zagrożeń uzasadnia zdaniem NIK potrzebę przeanalizowania możliwości wprowadzenia w Polsce takich rozwiązań jak: obowiązek wystawiania faktur VAT za pośrednictwem serwera Ministerstwa Finansów (centralny rejestr faktur); publiczny rejestr rachunków bankowych podatników; ograniczenie możliwości rozliczeń kwartalnych w VAT; powszechna standaryzacja ewidencji danych (dotyczących dokumentów, księgowań, płatności); dodanie kolejnych przesłanek warunkujących wykreślenie podatnika z rejestru podatników VAT. Warte rozważenia są także fakultatywny split payment (dzielona płatność) lub możliwość stosowania rozwiązania dzielonej płatności jako przesłanki zwalniającej od odpowiedzialności solidarnej oraz rozszerzenie zakresu odpowiedzialności solidarnej w ten sposób, że będzie miała zastosowanie zawsze w przypadku dokonywania płatności z tytułu transakcji na konto inne niż uwidocznione w bazie on-line podatników jako konto właściwe do rozliczeń VAT. Efektywne może okazać się także ograniczenie płatności gotówkowych.