Jeśli strony sporu tak podchodzą do sprawy, to mediator nie jest im do niczego potrzebny, bo strony same rozwiążą spór w drodze porozumienia. Mediator jest potrzebny tam, gdzie strony trwają przy swoich pozycjach i mimo chęci polubownego rozwiązania sporu, nie znajdują rozwiązań akceptowalnych dla wszystkich stron sporu. Miałem kilkakrotnie możliwość obserwowania pracy bardzo doświadczonych mediatorów. Wnosili oni do sporu ważną wartość dodaną: potrafili dokładnie przeanalizować sytuację, a następnie wymyślić takie rozwiązanie (z reguły dość złożone), które na początku wydawało się, że nie istnieje – akceptowalne dla obydwu stron sporu. I nagle wszystko stawało się proste.

Czy wiedza prawnicza pomaga przy mediacjach?

Z pewnością, ale tu decyduje bardziej doświadczenie, osobowość, znajomość psychologii i pewne umiejętności interpersonalne.  Bardzo przydaje się praktyczna wiedza o relacjach gospodarczych i rozumienie dziedziny, której dotyczy spór. Wiedza prawnicza ma mniejsze znaczenie, bo pamiętajmy, że w mediacji nie ma aż takiego znaczenia, która strona ma obiektywną, „sądową” rację. Chodzi o to, aby znaleźć rozwiązanie, żeby rozwiązać problem.

Czy polscy przedsiębiorcy są zainteresowani mediacją?

Są zainteresowani ugodowym rozwiązywaniem sporów, także dlatego że rozwiązywanie sporów na drodze sądowej jest nieefektywne i wciąż trwa zbyt długo, wskutek czego, nawet jeśli przedsiębiorca jest przekonany o swoich racjach prawnych, to ma świadomość, że ich wyegzekwowanie na drodze sądowej nie jest oczywiste. Co do mediacji, to myślę, że przedsiębiorcy wciąż poświęcają jej za mało uwagi. Chyba nie zawsze myśląc o ugodowym rozwiązaniu, biorą pod uwagę mediację, czyli udział niezależnej trzeciej strony.

Większość tych największych, publicznie komentowanych sporów gospodarczych ostatnich lat w Polsce zakończyło się ugodą i wśród przedsiębiorców istnieje przekonanie, że to jest efektywna forma rozwiązywania takich sporów. Kwestie udziału mediatorów w zakończeniu tych konfliktów nigdy nie były publicznie komentowane, więc przedsiębiorcy – myśląc o ugodowych rozwiązaniach – nie zawsze mają na myśli również mediację.

Czyli trzeba promować mediację?

Trzeba, ale aby ta popularyzacja była skuteczna, to za promocją muszą pójść konkretne przykłady udanych i efektywnych mediacji. Na dłuższą metę promocja jest skuteczna tylko wówczas, gdy idzie za nią dobry produkt. Tak samo jest z mediacją i dlatego m.in. powstało Centrum Mediacji Gospodarczej przy KRRP.