Przed kilku laty otrzymałem w prezencie od przyjaciela szósty tom (prawie 500 stron) z ogromnego dwunastotomowego dzieła Karamzina. Z karty tytułowej wynika, że autorem polskiego przekładu był Grzegorz Buczyński, druk wykonano w Warszawie na Krakowskim Przedmieściu nr 385, zaś zgoda cenzora na wydanie „Historyi państwa rossyjskiego” udzielona została w maju 1825 roku. Patrząc na tę datę, wiemy aż nadto dobrze, że minie jeszcze pół roku, gdy umrze car Aleksander I, i wtedy skrzykną się spiskowcy, wyprowadzą wojsko z koszar nad Newą, powiodą na Plac Senacki i każą podwładnym wołać w środku miasta „Konstytucja!” – klęska przyjdzie dopiero potem...

Za kilka dni, 14 grudnia, będzie kolejna rocznica tamtych odległych wydarzeń. Czy rzeczywiście odległych pod każdym względem? Przecież do dzisiaj niezmiennie mówimy o nich – tak samo jak Rosjanie – „dekabryści”, chociaż po polsku powinno być raczej „grudniowcy” (byłby to jednak niepotrzebny i spóźniony neologizm). Pamiętajmy więc o dekabrystach dobrze i serdecznie, bo sami już wiemy, co to znaczy skandować na placach: „Konstytucja!”. A że w tych okrzykach jest również troska o Trybunał Konstytucyjny, to przecież naturalne…

Tak oto na kanwie obrony TK powstało nowe polskie słowo – „tekabryści”. Nie wymaga ono dodatkowych tłumaczeń i znaczy dokładnie to, co znaczy.

*Marian Sworzeń, ur. 1954, prawnik, pisarz, członek PEN Clubu, ostatnio wydał „Opis krainy Gog”