Groznyj' 1995 (I Wojna Czeczeńska). Foto: M. Evstafiev, Wikipedia.org

Skład sędziowski pod przewodnictwem samego prezesa Sądu Konstytucyjnego FR Walerija Zorkina 30 października br. wydał wyrok w sprawie ograniczenia dostępu do urzędów państwowych dla osób, które nie służyły w wojsku.

Prawo federalne Rosji stanowi, że dla „podniesienia prestiżu i atrakcyjności służby wojskowej z poboru”, żeby zostać urzędnikiem państwowym należy najpierw odbyć służbę w armii. Dotyczy to zarówno tych, którzy wstępują na urząd, jak i tych, którzy już go pełnią. Powyższa norma nie dotyczy tylko studiujących i chorych.

Przepis został zaskarżony, jako niezgodny z konstytucją, przez parlament Republiki Czeczenii. Na terytorium republiki bowiem poboru przez dłuższy czas nie przeprowadzano, a później tylko nieliczni młodzi ludzie szli z poboru do wojska. Skarżący uważają m.in., że przepis narusza zasadę wolności pracy i równego dostępu do służby państwowej, uchyla i pomniejsza prawa człowieka i obywatela.

Sąd Konstytucyjny FR uznał, że od urzędnika państwowego należy wymagać nie tylko profesjonalizmu, ale też odpowiedniego poziomu moralnego. Jednym z najważniejszych kryteriów powinien być szacunek dla państwa rosyjskiego, przestrzeganie konstytucji i prawa. Toteż odbycie służby wojskowej z poboru można w pełni zasadnie widzieć jako szczególny wymóg co do reputacji urzędnika państwowego. Inaczej autorytet urzędu państwowego doznałby uszczerbku. Zatem, co do zasady ustanowione przez normę prawną ograniczenie nie przeczy konstytucji.

Zarazem jednak, zaskarżone prawo nie określa okresu, w trakcie którego osoby, które nie odbyły służby wojskowej z poboru nie mogą obejmować urzędów państwowych. Ograniczenie jest więc znacznie surowsze niż wobec osób, które zwyczajnie naruszyły prawo. Za wykroczenie urzędnik może być zdyskwalifikowany na nie więcej niż trzy lata, a po wyroku sądu w sprawie karnej dostęp do służby państwowej ma zamknięty na nie więcej niż pięć lat. Nawet osoby, które dopuściły się ciężkich i wyjątkowo ciężkich przestępstw mają prawo ubiegać się o stanowiska państwowe po zatarciu kary. I pod tym względem zaskarżone prawo faktycznie przyjmuje charakter bezterminowego zakazu i pod tym względem nie zgadza się z konstytucją. Do przepisów należy wnieść odpowiednie zmiany.