TK
Andrzej Rzepliński do Zgromadzenia Ogólnego Sędziów NSA
włącz czytnikDo trudnych zagadnień, które udało się rozwiązać dzięki dobrej współpracy sądu konstytucyjnego z sądownictwem administracyjnym, należy niewątpliwie problem wyroków interpretacyjnych Trybunału. Wspomniał o nim Pan Prezes Roman Hauser na Zgromadzeniu Ogólnym Sędziów Trybunału Konstytucyjnego dwa tygodnie temu, w związku z finalizowanymi pracami sejmowymi nad projektem ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. To konstytucyjnie istotne, że sądy administracyjne rozumieją konstytucyjną użyteczność stosowania przez Trybunał interpretacyjnej formuły wyroku. W zeszłym roku NSA przypomniał, że także takie wyroki mogą stanowić podstawę wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia. Chodzi przy tym zarówno o wyroki interpretacyjne stwierdzające konstytucyjność zakwestionowanych przepisów, jak i te, w których Trybunał orzekł o ich niekonstytucyjności16.
Naczelny Sąd Administracyjny stosuje także wyrok Trybunału w sprawie opodatkowania nieodpłatnych świadczeń pracodawcy na rzecz pracownika17. W sentencji Trybunał posłużył się formułą interpretacyjną afirmatywną. W reakcji na ten wyrok NSA przyjął, że zawarte w nim wskazówki interpretacyjne czynią zbędnym podjęcie uchwały przez NSA, ponieważ ”…wypowiedź Trybunału Konstytucyjnego jest wszechstronnie umotywowana, kompletna i jednoznaczna. Nie ma (…) potrzeby jej powtarzania, uzupełniania, dostosowania czy też poddawania jakimkolwiek zabiegom interpretacyjnym…” . Jednocześnie NSA przypomniał, że wszystkie sądy administracyjne rozstrzygające sprawy, w których istnieje potrzeba zastosowania przepisów poddanych uprzednio kontroli Trybunału, są zobowiązane do respektowania wskazań wynikających z jego wyroku18.
Mówiąc o wyrokach interpretacyjnych Trybunału, należy zauważyć, że sądy administracyjne przedstawiając Trybunałowi pytania prawne, korzystają również z formuły interpretacyjnej, tj. kwestionują konstytucyjność przepisu rozumianego w sposób wskazany w pytaniu prawnym. Było tak choćby w przypadku wyroku Trybunału w sprawie P 25/12 dot. dostępu do informacji publicznej19. Z kolei interpretacyjna formuła wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie tzw. milczącej interpretacji podatkowej20 była wynikiem nawiązania przez Trybunał do uchwały pełnego składu Izby Finansowej NSA z 14 grudnia 2009 r.21.
Do skomplikowanych zagadnień, których rozstrzygnięcie wymaga wzajemnego szacunku oraz współpracy sądownictwa administracyjnego i sądu konstytucyjnego, należą wyroki Trybunału zawierające klauzulę odraczającą. Użycie tej dopuszczalnej, a w jednym przypadku nakazanej przez ustawę zasadniczą, klauzuli jest dla Trybunału dylematem, rozstrzyganym w każdej takiej sprawie z uwzględnieniem konkurujących wartości konstytucyjnych. Trybunał określa termin utraty mocy obowiązującej przepisu późniejszy niż dzień ogłoszenia wyroku po to, aby zminimalizować negatywne skutki orzeczenia o niekonstytucyjności, a przede wszystkim po to aby dać prawodawcy wystarczający czas na przygotowanie i uchwalenie przepisu zgodnego z Konstytucją lub gdy wyrok wiąże się z nakładami finansowymi nie przewidzianymi w ustawie budżetowej. Służy to unikaniu powstania luki prawnej, a tym samym – naruszeniu zasady bezpieczeństwa prawnego22. Jednocześnie Trybunał jest świadomy, że zastosowanie klauzuli odraczającej może stawiać sąd w trudnej sytuacji, dlatego podkreśla, że stosowanie przepisu w okresie odroczenia utraty jego mocy obowiązującej powinno odbywać się w sposób najbardziej zbliżony do treści ustawy zasadniczej. W zeszłorocznym wyroku w sprawie podatku od dochodów nieujawnionych23 Trybunał podzielił pogląd NSA24, że sądy powinny uwzględniać przyczyny odroczenia terminu utraty mocy obowiązującej przepisu, w tym rodzaj naruszenia Konstytucji oraz jego znaczenie dla systemu danej gałęzi prawa. Wspólne rozwiązanie skomplikowanej kwestii służy rządom prawa, ochronie wolności i praw człowieka i obywatela oraz sprawności państwa.
Zawartość i treści prezentowane w serwisie Obserwator Konstytucyjny nie przedstawiają oficjalnego stanowiska Trybunału Konstytucyjnego.
Artykuły powiązane
Brak art. powiąznych.
Załączniki
Komentarze
Polecane
-
Oświadczenie Andrzeja Rzeplińskiego, prezesa Trybunału Konstytucyjnego
Andrzej Rzepliński -
Kaczorowski: Mitteleuropa po triumfie Trumpa
Aleksander Kaczorowski -
Piotrowski: Trybunał Konstytucyjny na straży wolnych wyborów i podstaw demokracji
Ryszard Piotrowski -
Prawnicy wobec sytuacji Trybunału Konstytucyjnego, badania i ankieta
Kamil Stępniak -
Skotnicka-Illasiewicz: Młodzież wobec Unii w niespokojnych czasach
Elżbieta Skotnicka-Illasiewicz
Najczęściej czytane
-
O naszym sądownictwie
Jan Cipiur -
Przepraszam, to niemal oszustwo
Stefan Bratkowski -
iACTA alea est
Magdalena Jungnikiel -
TK oddalił wniosek Lecha Kaczyńskiego dotyczący obywatelstwa polskiego
Redakcja -
Adwokat o reformie wymiaru sprawiedliwości
Rafał Dębowski
Brak komentarzy.