Szanowny Panie Prezesie, Szanowni Państwo Prezesi i Państwo Sędziowie!

Bardzo dziękuję za zaproszenie na Zgromadzenie Ogólne Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego. Jak co roku, jest to dla mnie zaszczyt i przyjemność być gościem na tej uroczystości. Zgromadzenie Ogólne jest właściwą okazją do podsumowania dobrej i coraz dojrzalszej współpracy naszych sądów. Naczelny Sąd Administracyjny i sądy administracyjne należą do grona najważniejszych partnerów Trybunału Konstytucyjnego w realizacji misji konstytucjonalizacji prawa, ochrony konstytucyjnych wolności i praw człowieka i obywatela oraz sędziowskiej dbałości o jakość polskiej administracji publicznej.

Jednym z ważniejszych narzędzi wspólnej realizacji tej ważnej misji jest przedstawianie Trybunałowi pytań prawnych przez sądy administracyjne. W zeszłym roku Trybunał wydał pięć wyroków w sprawach zainicjowanych pytaniem prawnym wojewódzkiego sądu administracyjnego lub Naczelnego Sądu Administracyjnego, a pięć spraw wniesionych przez sądy administracyjne zakończył umorzeniem postępowania¹. Sprawy rozstrzygnięte merytorycznie dotyczyły podatku akcyzowego na olej opałowy², wywłaszczenia³, zasad przyznawania dodatku do świadczenia pielęgnacyjnego⁴, tworzenia obwodu łowieckiego obejmującego nieruchomość prywatną wbrew woli właściciela nieruchomości⁵ oraz podatku od dochodów nieujawnionych⁶. W trzech z pięciu tych spraw Trybunał podzielił wątpliwości sądu pytającego i stwierdził niekonstytucyjność zakwestionowanych przepisów. Świadczy to o trafności wrażliwości konstytucyjnej sądów administracyjnych i celności ich argumentów.

O szczególnie udanych przykładach współpracy sądów administracyjnych z Trybunałem Konstytucyjnym w rozstrzyganiu ważnych problemów konstytucyjnych mówiłem dwa tygodnie temu na Zgromadzeniu Ogólnym Sędziów Trybunału Konstytucyjnego. Chodzi o wyrok Trybunału dotyczący podatku od dochodów nieujawnionych⁷ oraz o wyrok Trybunału w sprawie opodatkowania nieodpłatnych świadczeń pracodawcy na rzecz pracownika⁸. Rozstrzygnięcie tych dwóch trudnych spraw oraz konstytucjonalizacja praktyki stosowania prawa nie mogłyby się dokonać bez obopólnie życzliwego podejścia Trybunału Konstytucyjnego i Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Dzisiaj chciałbym się skupić nie tyle na przedstawieniu kolejnych przykładów spraw, których pomyślne zakończenie było skutkiem współdziałania Trybunału Konstytucyjnego z sądami administracyjnymi, ile na fundamentach tej udanej współpracy: wzajemnym szacunku, zaufaniu i poszanowaniu zakresu kompetencji. Przejawiają się one na różne sposoby w działalności orzeczniczej Trybunału Konstytucyjnego i sądów administracyjnych.