Tryb procedowania oraz rozwiązania, które wprowadziła nowelizacja ustawy o Trybunale Konstytucyjnym – to główne tematy, które przedstawiciele HFPC poruszyli na spotkaniu z przedstawicielami Komisji Weneckiej.

Przypomnijmy, na początku grudnia 2015 r. HFPC i osiem innych organizacji pozarządowych wystąpiło do Komisji Weneckiej z pismem, w którym zwrócono uwagę na trwający w Polsce kryzys konstytucyjny. (wystąpienie NGOsów do Komisji Weneckiej dostępne jest tutaj). 23 grudnia Minister Spraw Zagranicznych wystąpił do Komisji Weneckiej z prośbą o wydanie opinii na temat procedowanej jeszcze w tamtym czasie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Nie czekając na opinię Komisji Weneckiej Sejm przyjął ustawę 23 grudnia, a Prezydent podpisał ją 28 grudnia 2015 r. Wtedy też ustawa weszła w życie.

W trakcie procesu legislacyjnego HFPC zgłosiła opinię na temat nowelizacji ustawy. HFPC protestowała przeciwko przyjmowaniu nowelizacji w tak szybkim tempie, bez odpowiednich konsultacji. HFPC podnosiła wtedy, że rzeczywistym celem ustawy jest uniemożliwienie Trybunałowi realizacji jego konstytucyjnych zadań (zgłoszona w trakcie procesu legislacyjnego opinia HFPC dostępna jest tutaj).

„Przedstawiciele Komisji Weneckiej są świetnie zorientowani w sytuacji dotyczącej Trybunału Konstytucyjnego. Pytania, które zadawali dotyczyły szczegółowych artykułów przyjętej nowelizacji i naszej oceny przyjętych rozwiązań” – mówi Maciej Nowicki, wiceprezes HFPC.

Przedstawiciele HFPC zwracali uwagę na konkretne rozwiązania przyjęte w nowelizacji w tym m.in. konieczność podejmowania decyzji większością 2/3 głosów oraz rozpatrywania spraw zgodnie z kolejnością ich wpływu. „Naszym zdaniem te przepisy te przepisy doprowadzą do kompletnego paraliżu prac Trybunału Konstytucyjnego” – mówi Barbara Grabowska-Moroz, prawniczka HFPC. Przedstawiciele HFPC podkreślają również, że te dwa przepisy mogą znacznie wpływać na niezawisłość sędziów oraz prawo do sądu i sprawiedliwego procesu.

Zastrzeżenia HFPC budzą również przepisy, które wprowadzają zasadę, że pierwsza rozprawa w sprawie może odbyć się dopiero po 3 lub 6 miesiącach od poinformowania stron. „Naszym zdaniem jest to kolejny przepis nowelizacji, który może spowodować spowolnienie prac Trybunału” – mówi Maciej Nowicki, wiceprezes HFPC. HFPC podkreśla, że również ten przepis może naruszać Konstytucję. „Ten przepis nie wprowadza żadnych wyjątków. Tymczasem, przykładowo, w świetle Konstytucji wniosek Prezydenta RP do TK dotyczący kontroli prewencyjnej ustawy budżetowej musi zostać rozpatrzony w ciągu 2 miesięcy” – mówi Barbara Grabowska-Moroz.

Opinia HFPC na temat nowelizacji ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (w języku angielskim) dostępna jest tutaj.