Moc powszechnie obowiązująca

Najważniejszy zapis jest zawarty w art. 190 ust. 1 konstytucji, który stanowi, że: „orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne”. Szczególną uwagę należy zwrócić na drugi człon alternatywy łącznej zawartej w tym przepisie: „są ostateczne”.

Nie znajdziemy odpowiedzi na pytanie, co oznacza, ze „wyroki TK są ostateczne”, w ustawie o Trybunale Konstytucyjnym.

Ustawa o TK zawiera natomiast w art. 74 odesłanie do przepisów k.p.c. następującej treści: „W sprawach nieuregulowanych w ustawie do po-stępowania przed Trybunałem stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2014 r., poz. 101, z późn. zm.). Stwierdzenie, że orzeczenia są ostateczne, oznacza, że nie przysługuje od nich normalny środek odwoławczy i nadzwyczajny środek zaskarżenia.

W konsekwencji orzeczenia te należy uznać za prawomocne w powszechnym rozumieniu obowiązującego w Rzeczypospolitej Polskiej systemu prawa. Wyjaśnienia znaczenia prawomocnych orzeczeń TK próżno także szukać zarówno w Konstytucji RP, jak i w ustawie o TK. Odpowiedź znajdziemy w art. 365 § 1 k.p.c, który stanowi: „Orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby”.

Oznacza to, że orzeczenia te wiążą zarówno Trybunał Konstytucyjny, inne sądy powszechne czy szczególne, jak i inne organy państwowe i organy administracji publicznej. Niezależnie więc od tego, czy treść orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego zostanie opublikowana w organie urzędowym wskazanym w art. 190 ust. 2 konstytucji, ma ono moc powszechnie obowiązującą od chwili jego ogłoszenia na rozprawie. Tak też interpretować należy zapis art. 4011 k.p.c. w zw. z art. 407 § 2 k.p.c, który mówi o dniu wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Jest ono zbieżne z momentem publikacji treści tego orzeczenia na jawnej rozprawie. Zwrócić należy szczególną uwagę na zdanie drugie art. 407 § 2 k.p.c, w którym zawarto sformułowanie: „Jeżeli w chwili wydania orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego...”, tak więc termin do złożenia skargi o wznowienie postępowania jest liczony biorąc pod uwagę datę wydania orzeczenia przez TK, a nie datę publikacji w organie urzędowym. Zbieżne regulacje znajdują się w art. 272 § 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.