TK
TK: pięcioletni termin na wznowienie postępowania cywilnego jest niekonstytucyjny
ETPC| Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności| Sąd Najwyższy| Stanisław Biernat| Stanisław Rymar| Trybunał Konstytucyjny| wznowienie postępowania
włącz czytnikTrybunał Konstytucyjny uwzględnił stanowisko wyrażone w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego o sygn. III CZP 16/10. W sentencji SN stwierdził, że ostateczny wyrok ETPC, w którym stwierdzono naruszenie art. 6 ust. 1 konwencji nie stanowi podstawy wznowienia postępowania cywilnego. Jednakże sentencja uchwały SN o sygn. III CZP 16/10 odnosi się wyłączenie do sytuacji, w której wyłączną i wystarczającą podstawę wznowienia postępowania cywilnego miałyby stanowić albo samodzielnie przepisy konwencji albo wyrok ETPC. Sentencja uchwały SN nie obejmuje natomiast innych wypadków wznowienia. Dla Trybunału istotne było, że SN w przywołanej uchwale dopuścił wznowienie postępowania cywilnego po wyroku ETPC jeżeli skarżący spełnia wymagania art. 401 i n. k.p.c. Trybunał stwierdził, że możliwe jest wznowienie postępowania cywilnego po wyroku ETPC, jeżeli tylko stwierdzone w nim naruszenie można zakwalifikować jako jedną z ustawowych podstaw wznowienia (por. postanowienie SN o sygn. akt V CZ 104/10).
Trybunał Konstytucyjny dokonał kolejno oceny przydatności, niezbędności oraz proporcjonalności w wąskim znaczeniu art. 408 k.p.c. w zakresie wskazanym w sentencji niniejszego wyroku, jako ograniczenia konstytucyjnego prawa do sądu, w zakresie wymogu sprawiedliwie ukształtowanych procedur wnoszenia środków zaskarżenia. Zdaniem Trybunału, pięcioletni termin prekluzyjny jest rozwiązaniem przydatnym w świetle zakładanych przez prawodawcę celów. Wartością konstytucyjną uzasadniającą przydatność ograniczenia terminem prekluzyjnym skargi o wznowienie postępowania jest ochrona prawomocności orzeczeń sądowych. Przechodząc do oceny niezbędności ograniczenia Trybunał stwierdził, że prawo do wznowienia postępowania cywilnego z powodu jego nieważności wynikającej z naruszenia praw podmiotowych zagwarantowanych w konwencji oraz została stwierdzona prawomocnym wyrokiem ETPC nie może pozostać nieograniczone w czasie w z uwagi na konstytucyjny nakaz ochrony praw nabytych, praw majątkowych i niemajątkowych oraz prawa do sądu.
Oceniając proporcjonalność sensu stricto zaskarżonego przepisu, Trybunał Konstytucyjny odniósł się szczegółowo do zróżnicowania - w zakresie ograniczenia pięcioletnim terminem na wniesienie skargi o wznowienie – sytuacji procesowej adresata wyroku ETPC na gruncie obowiązujących przepisów o wznowieniu postępowania w zależności od podstawy skargi (por. art. 401 i art. 403 k.p.c. na tle art. 407 i art. 408 k.p.c.). TK wziął również pod uwagę, że w państwach członkowskich Rady Europy o zbliżonej aksjologicznie i merytorycznie do polskiej regulacji procesu cywilnego, wprowadzając odrębną podstawę wznowienia postępowania cywilnego, gdy taka potrzeba wynika z ostatecznego wyroku ETPC, przewidziano również odrębną regulację terminu na wniesienie skargi o wznowienie. Oceniając proporcjonalność sensu stricto zaskarżonego przepisu Trybunał stwierdził też, że wznowienie postępowania cywilnego stanowi konkurencyjny względem odpowiedzialności odszkodowawczej za niezgodne z prawem orzeczenie sądu cywilnego środek wykonania wyroku ETPC. W obowiązującym stanie prawnym możliwe są zaś sytuacje, w których wyrok ETPC nie będzie mógł zostać efektywnie wykonany w procesie sądowego stosowania prawa ani w procedurze skargi o wznowienie postępowania, ani w procedurze odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa. Uwzględniając poglądy wyrażone w wyroku o sygn. SK 14/05 oraz zróżnicowanie w zakresie biegu terminów przedawnienia roszczeń odszkodowawczych Trybunał stwierdził, że nadmiernym obciążeniem dla adresata wyroku ETPC jest pięcioletni termin na wniesienie skargi o wznowienie postępowania.
Zawartość i treści prezentowane w serwisie Obserwator Konstytucyjny nie przedstawiają oficjalnego stanowiska Trybunału Konstytucyjnego.
Artykuły powiązane
Brak art. powiąznych.
Załączniki
Komentarze
Polecane
-
Oświadczenie Andrzeja Rzeplińskiego, prezesa Trybunału Konstytucyjnego
Andrzej Rzepliński -
Kaczorowski: Mitteleuropa po triumfie Trumpa
Aleksander Kaczorowski -
Piotrowski: Trybunał Konstytucyjny na straży wolnych wyborów i podstaw demokracji
Ryszard Piotrowski -
Prawnicy wobec sytuacji Trybunału Konstytucyjnego, badania i ankieta
Kamil Stępniak -
Skotnicka-Illasiewicz: Młodzież wobec Unii w niespokojnych czasach
Elżbieta Skotnicka-Illasiewicz
Najczęściej czytane
-
O naszym sądownictwie
Jan Cipiur -
Przepraszam, to niemal oszustwo
Stefan Bratkowski -
iACTA alea est
Magdalena Jungnikiel -
TK oddalił wniosek Lecha Kaczyńskiego dotyczący obywatelstwa polskiego
Redakcja -
Adwokat o reformie wymiaru sprawiedliwości
Rafał Dębowski
Brak komentarzy.