TK



TK: pięcioletni termin na wznowienie postępowania cywilnego jest niekonstytucyjny

ETPC| Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności| Sąd Najwyższy| Stanisław Biernat| Stanisław Rymar| Trybunał Konstytucyjny| wznowienie postępowania

włącz czytnik

Trybunał Konstytucyjny uwzględnił stanowisko wyrażone w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego o sygn. III CZP 16/10. W sentencji SN stwierdził, że ostateczny wyrok ETPC, w którym stwierdzono naruszenie art. 6 ust. 1 konwencji nie stanowi podstawy wznowienia postępowania cywilnego.  Jednakże sentencja uchwały SN o sygn. III CZP 16/10 odnosi się wyłączenie do sytuacji, w której wyłączną i wystarczającą podstawę wznowienia postępowania cywilnego miałyby stanowić albo samodzielnie przepisy konwencji albo wyrok ETPC. Sentencja uchwały SN nie obejmuje natomiast innych wypadków wznowienia. Dla Trybunału istotne było, że SN w przywołanej uchwale dopuścił wznowienie postępowania cywilnego po wyroku ETPC jeżeli skarżący spełnia wymagania art. 401 i n. k.p.c.  Trybunał stwierdził, że możliwe jest wznowienie postępowania cywilnego po wyroku ETPC, jeżeli tylko stwierdzone w nim naruszenie można zakwalifikować jako jedną z ustawowych podstaw wznowienia (por. postanowienie SN o sygn. akt V CZ 104/10).

Trybunał Konstytucyjny dokonał kolejno oceny przydatności, niezbędności oraz proporcjonalności w wąskim znaczeniu art. 408 k.p.c. w zakresie wskazanym w sentencji niniejszego wyroku, jako ograniczenia konstytucyjnego prawa do sądu, w zakresie wymogu sprawiedliwie ukształtowanych procedur wnoszenia środków zaskarżenia. Zdaniem Trybunału, pięcioletni termin prekluzyjny jest rozwiązaniem przydatnym w świetle zakładanych przez prawodawcę celów. Wartością konstytucyjną uzasadniającą przydatność ograniczenia terminem prekluzyjnym skargi o wznowienie postępowania jest ochrona prawomocności orzeczeń sądowych. Przechodząc do oceny niezbędności ograniczenia Trybunał stwierdził, że prawo do wznowienia postępowania cywilnego z powodu jego nieważności wynikającej z naruszenia praw podmiotowych zagwarantowanych w konwencji oraz została stwierdzona prawomocnym wyrokiem ETPC nie może pozostać nieograniczone w czasie w z uwagi na konstytucyjny nakaz ochrony praw nabytych, praw majątkowych i niemajątkowych oraz prawa do sądu.

Oceniając proporcjonalność sensu stricto zaskarżonego przepisu, Trybunał Konstytucyjny odniósł się szczegółowo do zróżnicowania  - w zakresie ograniczenia pięcioletnim terminem na wniesienie skargi o wznowienie – sytuacji procesowej adresata wyroku ETPC na gruncie obowiązujących przepisów o wznowieniu postępowania w zależności od podstawy skargi (por. art. 401 i art. 403 k.p.c. na tle art. 407 i art. 408 k.p.c.). TK wziął również pod uwagę, że w państwach członkowskich Rady Europy o zbliżonej aksjologicznie i merytorycznie do polskiej regulacji procesu cywilnego, wprowadzając odrębną podstawę wznowienia postępowania cywilnego, gdy taka potrzeba wynika z ostatecznego wyroku ETPC, przewidziano również odrębną regulację terminu na wniesienie skargi o wznowienie. Oceniając proporcjonalność sensu stricto zaskarżonego przepisu Trybunał stwierdził też, że wznowienie postępowania cywilnego stanowi konkurencyjny względem odpowiedzialności odszkodowawczej za niezgodne z prawem orzeczenie sądu cywilnego środek wykonania wyroku ETPC. W obowiązującym stanie prawnym możliwe są zaś sytuacje, w których wyrok ETPC nie będzie mógł zostać efektywnie wykonany w procesie sądowego stosowania prawa ani w procedurze skargi o wznowienie postępowania, ani w procedurze odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa. Uwzględniając poglądy wyrażone w wyroku o sygn. SK 14/05 oraz zróżnicowanie w zakresie biegu terminów przedawnienia roszczeń odszkodowawczych Trybunał stwierdził, że nadmiernym obciążeniem dla adresata wyroku ETPC jest pięcioletni termin na wniesienie skargi o wznowienie postępowania.

Trybunał Konstytucyjny

Zawartość i treści prezentowane w serwisie Obserwator Konstytucyjny nie przedstawiają oficjalnego stanowiska Trybunału Konstytucyjnego.

 
 
 

Artykuły powiązane

Brak art. powiąznych.

 
 
 

Załączniki

Brak załączników do artykułu.

 
 
 

Komentarze

Brak komentarzy.