26 czerwca 2013 r. Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie wykroczenia polegającego na demonstracyjnym okazywaniu w miejscu publicznym lekceważenia Narodowi Polskiemu, Rzeczypospolitej Polskiej lub jej konstytucyjnym organom. W ocenie RPO, ograniczenie wolności słowa dokonane w zakwestionowanym przepisie Kodeksu wykroczeń, nie spełnia testu proporcjonalności.16 września 2015 r. Rzecznik złożył w TK ekspertyzę prawną przygotowaną przez Prof. INP PAN dr. hab. Ireneusza C. Kamińskiego. Zawiera ona uwagi i oceny na temat relacji art. 49 § 1 Kodeksu wykroczeń z art. 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Trybunał rozpozna wniosek RPO 21 września 2015 r. o godz. 13:00.

Artykuł 49 Kodeksu wykroczeń a art. 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.
Ekspertyza prawna

I. Charakter oraz zakres ekspertyzy

1. Niniejsza ekspertyza prawna powstała w związku z rozpoznawaną przez Trybunał Konstytucyjny sprawą z wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich (sygn. akt K 28/13).

2. Rzecznik Praw Obywatelskich zarzuca, że art. 49 § 1 ustawy z 20 maja 1971 r. - Kodeks wykroczeń (tj. Dz.U. z 2013 r. poz. 482, ze zm.) jest niezgodny z art. 54 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz z art. 10 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, ze zm.).

3. Kwestionowany przez Rzecznika Praw Obywatelskich przepis brzmi następująco:

Kto w miejscu publicznym demonstracyjnie okazuje lekceważenie Narodowi Polskiemu, Rzeczypospolitej Polskiej lub jej konstytucyjnym organom, podlega karze aresztu albo grzywny.

4. Przedmiotem ekspertyzy jest wyłącznie orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka stanowiące konsekwencję art. 10 Konwencji o ochronie praw człowieka i pod-stawowych wolności („Konwencja”). W takim też kontekście prawnym formułowane będą uwagi i oceny na temat relacji art. 49 § 1 Kodeksu wykroczeń z art. 10 Konwencji. Poza zakresem ekspertyzy znajdą się rozważania dotyczące relacji art. 49 § 1 Kodeksu wykroczeń z przepisami Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przywołanymi jako inny wzorzec kontroli przez Rzecznika Praw Obywatelskich.

II. Artykuł 10 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności