Przeciwko związaniu konstytucją organów władzy państwowej

Wiele oczekiwań wiążę się w takiej sytuacji z Unią Europejską. Należące do niej państwa członkowskie muszą realizować szereg podstawowych wartości, do których należą zasady demokracji oraz państwa prawa. Zgodnie z art. 7 [TFUE, przyp. tłum.] może zostać stwierdzone „istnienie wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia przez Państwo Członkowskie wartości, o których mowa w artykule 2”. Jeżeli ryzyko to się potwierdzi, możliwe jest zadecydowanie „o zawieszeniu niektórych praw wynikających ze stosowania Traktatów dla tego Państwa Członkowskiego, łącznie z prawem do głosowania przedstawiciela rządu tego Państwa Członkowskiego w Radzie”, ale już nie o wykluczeniu z Unii Europejskiej. Wymagania dla podjęcia takiej decyzji są wysokie. Dlatego też Unia jeszcze nigdy nie sięgnęła po ten środek.

Gdyby miało dojść do wdrożenia takiego postępowania, należałoby wyjaśnić, czy utrudnienie realizacji zadań przez Trybunał Konstytucyjny, tak jak powoduje to polska ustawa, może być traktowane jako poważne naruszenie wartości Unii Europejskich. Nie jest to oczywiste. Jak była mowa istnieją państwa członkowskie Unii, w których nie ma w ogóle sądu konstytucyjnego. Pomimo tego w państwach tych obowiązywanie zasady demokracji oraz państwa prawa jest gwarantowane bez sądu konstytucyjnego. Brak tej instytucji nie ma jednak wpływu na związanie organów władzy państwowej konstytucją. Jednakże celem partii rządzącej w Polsce jest właśnie uwolnienie się od tego związania.

W wyłącznym posiadaniu dobra wspólnego

Próba pozbawienia władzy Trybunału Konstytucyjnego stanowi przejaw głębszego problemu. Wiele młodych demokracji jak dotąd nie wytworzyło wystarczającego zrozumienia demokracji, ani też wystarczającej kultury konstytucyjnej. W demokracji dopuszczalne są różne poglądy dotyczące dobra wspólnego. Konstytucja obowiązuje jednak ponad tymi przeciwnościami przez to, że ustanawia zasób zasad i reguł, podzielanych przez wszystkich. Umożliwia dzięki temu traktowania konkurenta nie jako wroga, lecz jako przeciwnika. Z misji zachowania tego podstawowego konsensusu sądownictwo konstytucyjne czerpie swoje znaczenie.