W sytuacji, gdy stwierdzono nieważność pozwolenia na budowę i zatwierdzonego projektu budowlanego, czy też je uchylono, po wykonaniu obiektu budowlanego, powstaje stan, w którym wykonane roboty budowlane w całości lub w części nie mają oparcia w legalnie istniejącej dokumentacji. Może być wtedy stosowany odpowiednio art. 51 ust. 1 pkt 3 ustawy z 7.7.1994 r. - Prawa budowlanego (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1409 ze zm.; dalej jako: PrBud).

Wyrok NSA z 25.2.2014 r., II OSK 2286/12

W sprawie, której dotyczy omawiany wyrok NSA, decyzją z maja 2005 r. Prezydent m.st. Warszawy zatwierdził projekt budowlany i udzielił pozwolenia na budowę inwestycji polegającej na nadbudowie budynku mieszkalnego jednorodzinnego i dobudowie garażu oraz tarasu nad garażem. Rozstrzygnięcie to zostało utrzymane w mocy przez Wojewodę Mazowieckiego decyzją z września 2005 r. Obie powyższe decyzje zostały jednak uchylone wyrokiem WSA w Warszawie z 13.11.2007 r.

W wyniku powyższego, Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego dla m.st. Warszawy (PINB) decyzją z października 2010 r. wydaną na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 2 PrBud, w myśl którego organ w drodze decyzji nakłada obowiązek wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót do stanu zgodnego z prawem określając termin ich wykonania, nałożył na inwestora obowiązek wykonania i przedłożenia m.in. dokumentacji powykonawczej oraz geodezyjnej wraz z dodatkowymi zaświadczeniami i ekspertyzami.

Decyzją z grudnia 2010 r. Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowanego (WINB) utrzymał w mocy zaskarżoną przez inwestora decyzję PINB. Zdaniem organu odwoławczego w omawianym stanie faktycznym, organ nadzoru budowlanego zobligowany był do podjęcia postępowania naprawczego. Przedłożona dokumentacja miała z kolei stanowić podstawę do podjęcia rozstrzygnięcia w ramach nadzoru budowlanego.

Inwestor złożył skargę na powyższą decyzję WINB wnosząc o jej uchylenie i zarzucając organowi naruszenie art. 51 ust. 1 pkt 2 PrBud. Rozpoznając skargę, WSA uznał ją za zasadną - stwierdził, iż organy wadliwie zastosowały art. 51 ust. 1 pkt 2 PrBud. Możliwość zastosowania tego przepisu zachodzi bowiem, gdy organ nadzoru budowlanego co do zasady ustali, że jest możliwe zalegalizowanie wykonanych robót, jeżeli zostaną wykonane czynności lub roboty budowlane. Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał, iż organ powinien był skorzystać z art. 81c PrBud i na tej podstawie zażądać przedłożenia dokumentacji i dopiero korzystając z tak zebranego materiału oprzeć się w swoim rozstrzygnięciu na art. 51 PrBud. Od powyższego orzeczenia została wniesiona skarga kasacyjna.