Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyroku wydanym 23 października w sprawach połączonych C-359/11 i C-400/11 orzekł, że odbiorcy zaopatrywani w energię elektryczną i gaz w ramach powszechnego obowiązku dostaw powinni, przed wejściem w życie każdej podwyżki cen, zostać poinformowani w odpowiednim terminie o jej przyczynach, warunkach i zakresie. Ponieważ rozpatrywane w rozpoznawanych sprawach uregulowania niemieckie nie ustanawiają takiego obowiązku poinformowania, są one niezgodne z dyrektywami „energia elektryczna” 2003/54 i „gaz” 2003/55.

Przed Bundesgerichtshof (niemieckim trybunałem federalnym) zawisły dwa spory pomiędzy odbiorcami energii elektrycznej i gazu a ich dostawcami, dotyczące kilku podwyżek cen wprowadzonych w latach 2005–2008. Odbiorcy, którzy są objęci powszechnym obowiązkiem dostaw (odbiorcy taryfowi)¹, twierdzą, że podwyżki te były zbyt wysokie i oparte na niezgodnych z prawem warunkach umów.

Uregulowania niemieckie obowiązujące w czasie właściwym dla okoliczności faktycznych wspomnianych sporów określały ogólne warunki umów zawieranych z odbiorcami i włączały je bezpośrednio do umów zawieranych z odbiorcami taryfowymi. Pozwalały one dostawcy na jednostronną zmianę cen energii elektrycznej i gazu bez wskazywania przyczyn, warunków i zakresu takiej zmiany, gwarantując jednak, że odbiorcy byli informowani o podwyżce taryf i że w danym przypadku mogli odstąpić od umowy.

W odpowiedzi na pytania Bundesgerichtshof Trybunał Sprawiedliwości orzekł w ogłoszonym dzisiaj wyroku, że dyrektywa „energia elektryczna” 2003/54² i dyrektywa „gaz” 2003/55³ sprzeciwiają się uregulowaniom krajowym (takim jak uregulowania niemieckie rozpatrywane w rozpoznawanych sprawach), które określają treść umów na dostawę energii elektrycznej i gazu zawartych z odbiorcami w ramach powszechnego  obowiązku dostaw⁴ i przewidują możliwość zmiany przez dostawców ceny tej dostawy, ale nie gwarantują, że odbiorcy zostaną poinformowani w odpowiednim terminie przed wejściem w życie tej zmiany o jej przyczynach, warunkach i zakresie

Trybunał stwierdził w szczególności, że te dwie dyrektywy zobowiązują państwa członkowskie do zapewnienia wysokiego stopnia ochrony konsumenta w odniesieniu do przejrzystości warunków umownych.

Trybunał orzekł, że oprócz prawa do odstąpienia od umowy (ustanowionego w dyrektywach na wypadek zmiany cen), odbiorcy powinni również mieć prawo do kwestionowania takiej zmiany.

Odbiorcy, którzy są objęci powszechnym obowiązkiem dostaw, aby móc w pełni i faktycznie korzystać z tych praw i z pełną świadomością podjąć decyzję o ewentualnym odstąpieniu od umowy lub o kwestionowaniu zmiany ceny dostawy, powinni być poinformowani w odpowiednim terminie przed wejściem w życie tej zmiany o jej przyczynach, warunkach i zakresie.

W odpowiedzi na wniosek o zminimalizowanie konsekwencji finansowych wyroku, Trybunał odmówił uwzględnienia tego wniosku, a tym samym ograniczenia skutków wyroku w czasie. W tym względzie Trybunał zauważył między innymi, że nie zostało wykazane, iż podważenie stosunków prawnych, które wywarły skutki w przeszłości, zakłóciłoby z mocą wsteczną funkcjonowanie całego sektora dostawy energii elektrycznej i gazu w Niemczech. Wykładnia dyrektyw 2003/54 i 2003/55 ma zatem zastosowanie do wszystkich zmian cen, jakie wprowadzono w okresie stosowania dyrektyw⁵.