Port w Holmsund. Foto: Wikipedia.org

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł 8 lipca, że spółka z siedzibą w państwie Europejskiego Obszaru Gospodarczego (kraje Unii Europejskiej plus Islandia i Norwegia), która jest właścicielem statku pływającego pod banderą państwa trzeciego, może powoływać się na swobodę świadczenia usług, jeśli świadczy usługi transportu morskiego z państwa lub do państwa EOG. Spółka ta musi móc być uznana za podmiot świadczący usługi, a odbiorcy tych usług powinni mieć siedzibę w państwach EOG innych niż państwo, w którym siedzibę ma omawiana spółka.

Prawo Unii stanowi, że swoboda świadczenia usług w zakresie transportu morskiego między państwami członkowskimi oraz między państwami członkowskimi a państwami trzecimi znajduje zastosowanie w odniesieniu do obywateli państw członkowskich mających siedzibę w państwie członkowskim innym niż państwo usługobiorcy. Znajduje ono zastosowanie także w odniesieniu do obywateli państw członkowskich mających siedzibę poza terytorium Unii, jak również do armatorów mających siedzibę poza terytorium Unii, nad którymi kontrolę wykonują obywatele państwa członkowskiego, pod warunkiem że statki zostały zarejestrowane w tym państwie członkowskim, zgodnie z jego przepisami prawa¹.

Fonnship jest spółką prawa norweskiego. W okresie od 2001 r. do 2003 r. była ona właścicielem statku pływającego pod banderą panamską, M/S Sava Star. Statek ten wykonywał głównie rejsy między państwami będącymi stronami porozumienia EOG. W skład jego załogi wchodzili obywatele polscy i rosyjscy. Fonnship była pracodawcą tej załogi.

Zdaniem Fonnship, wynagrodzenia członków załogi podlegały regulacjom porozumienia zbiorowego, zawartego między tą spółką a rosyjskim związkiem zawodowym. Gdy w dniu 26 października 2001 r. statek znajdował się w porcie w Holmsundzie (Szwecja), szwedzki związek zawodowy – uznając, że wynagrodzenia załogi Sava Star nie są sprawiedliwe – zażądał, by Fonnship zawarła porozumienie zbiorowe zatwierdzone przez International Transport Workers’ Federation. Ponieważ Fonnship odmówiła spełnienia tego żądania, podjęte zostały działania zbiorowe, mające między innymi na celu utrudnienia w załadowywaniu i rozładowywaniu statku. W dniu 29 października 2001 r., pomimo protestów ze strony członków załogi, pomiędzy Fonnship a szwedzkim związkiem zawodowym zostało podpisane porozumienie zbiorowe. Statek mógł następnie opuścić port w Holmsundzie.