Promowany w taki sposób przez polski rząd mechanizm partycypacji obywatelskiej zyskuje na popularności. W latach 2010-2013 fundusz sołecki utworzyło, w zależności od roku, ok. 45-50 proc. gmin w Polsce. W 2013 roku nastąpiło to w 1241 gminach, tj. 57% spośród JST posiadających sołectwa. Jednocześnie, 793 gminy (37%) podjęły uchwały o niewyodrębnieniu funduszu, a 141 gmin (6%) nie podjęło żadnych uchwał (mimo wprowadzonego ustawą o funduszu sołeckim obowiązku prawnego podjęcia takiej decyzji – o wyodrębnieniu odpowiednich środków z budżetu lokalnego lub rezygnacji z tego). Funkcjonowanie funduszy sołeckich ma jeszcze pewien potencjał do zagospodarowania. Skoro sołectwa istnieją w 2175 gminach w Polsce (na 2479 gmin ogółem), to fundusze sołeckie mogłyby zostać wdrożone maksymalnie w 88% polskich gmin. Już teraz jednak widać, że omawiany instrument staje się najpopularniejszym mechanizmem partycypacji w obszarze budżetów lokalnych ze strony mieszkańców obszarów wiejskich. Wspomniane 1241 gmin, gdzie ten instrument wprowadzono, obejmuje 22 516 sołectw, gdzie mieszkańcy będą mogli podjąć decyzję o przeznaczeniu pieniędzy skierowanych na rozwój zamieszkiwanego przez nich obszaru.

Byłoby idealnie, gdyby dostrzegając wartość wspierania takiego rozwiązania, polski rząd silniej chciał także angażować się we wprowadzenie innych, podobnych narzędzi. Pierwszym narzucającym się w tym kontekście na myśl przykładem instrumentu, który oczekuje ciągle na takie większe zainteresowanie ze strony rządzących, jest Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność (RLKS). Po zaakceptowaniu ostatnio przez Komisję treści polskiej Umowy Partnerstwa czas wrócić do poprawienia zasad wydatkowania tych środków w kraju i zastanowić się nad możliwością wykorzystania takich dodatkowych mechanizmów, oddających więcej władzy w ręce obywateli.
Biuletyn Kompas - Instytut Spraw Społecznych