Miasto Przemysłowe 2.0, nawiązując do zasad circular economy, mogłoby stać się „maszyną inkluzywną” budującą miejską podmiotowość, która nie może pozwolić sobie na „marnotrawstwo” swoich mieszkańców – a z drugiej strony na to, by pozostała część miejskiej społeczności była niewolnikami „globalnych panów” (banków i korporacji). Jeśli więc poważnie myślimy o „odzyskiwaniu” naszych miast, jeśli hasło „miasto należy do nas” nie ma być tylko medialną modą, zamiast koncentrować uwagę na „chaosie przestrzennym”, prywatyzacji przestrzeni publicznych, reklamach wielkoformatowych czy nawet strzeżonych osiedlach (wszystko to jest bardzo ważne, ale to efekt, a nie źródło problemów) – powinniśmy dążyć do odbudowy podmiotowości polskich miast.

Do kogo należy miasto

Odbudowa podmiotowości jest możliwa jedynie poprzez wyzwolenie mieszkańców z niewoli „globalnych panów” oraz pełne włączenie wszystkich mieszkańców w życie miasta. By to nastąpiło, niezbędna jest miejska re-industrializacja. Nie będzie to łatwe. Wrogowie są przecież potężni, a bezwład elit zarządzających miastami przerażający. Nie mamy jednak innego wyjścia, a rosnące w siłę polskie ruchy miejskie dają nadzieję. Re-industrializacja łączy się bowiem w Mieście Przemysłowym 2.0 z procesem demokratyzacji. Takie miasto istnieje poprzez wszystkich jego mieszkańców i użytkowników („obywateli plug-in”) i do nich w pełni należy.

*Dr Krzysztof Nawratek – architekt, urbanista, teoretyk miasta, dyrektor studiów magisterskich w School of Architecture, Design and Environment w brytyjskim Plymouth University. Autor książek „Miasto jako idea polityczna” i „Dziury w całym. Wstęp do miejskich rewolucji”.

Instytut Obywatelski