Świdnica, ul. Wrocławska. Foto: P. Piluk, www.tskzkrakow.pl

Fundacja Batorego opublikowała poruszający raport pt. "Mowa nienawiści. Raport z badań sondażowych", którego autorami są Michał Bilewicz, Marta Marchlewska, Wiktor Soral i Mikołaj Winiewski.

Publikacja zawiera opis zjawiska mowy nienawiści w Polsce - przedstawia m.in. problem społecznego przyzwolenia na mowę nienawiści wobec różnych grup mniejszościowych, postrzeganie konkretnych form mowy nienawiści oraz odbiór tej mowy przez przedstawicieli grup na nią narażonych.

Raport powstał na podstawie wyników badania zrealizowanego przez Fundację Batorego we współpracy z Centrum Badań nad Uprzedzeniami Uniwersytetu Warszawskiego w ramach programu Obywatele dla Demokracji finansowanego z Funduszy EOG. Badanie sondażowe przeprowadzono na przełomie marca i kwietnia 2014 roku na dwóch próbach ogólnopolskich: dorosłych i młodzieży.

Poniżej przedstawiamy streszczenie raportu.

X X X

„Brzydzę się pedziów, są wynaturzeniem człowieczeństwa, powinni się leczyć” – co piąty Polak uważa taką wypowiedź w przestrzeni publicznej za dopuszczalną.

Prawie dwie trzecie polskiej młodzieży zetknęło się w Internecie z przykładami antysemickiej mowy nienawiści. Mniej więcej tyle samo młodych Polaków słyszało z ust znajomych mowę nienawiści skierowaną przeciw Romom. Z wypowiedziami rasistowskimi w Internecie zetknął się co trzeci dorosły Polak oraz aż 70 procent ludzi młodych. Zaskakująco wielu Polaków akceptuje używanie mowy nienawiści – szczególnie wobec Żydów, Romów, muzułmanów i osób nieheteroseksualnych – i nie widzi w niej nic obraźliwego. Jednak wypowiedzi członków omawianych mniejszości nie pozostawiają wątpliwości – dla nich te wypowiedzi są obraźliwe, więc powinny być zakazane. Takie wyniki uzyskano w najnowszym badaniu Centrum Badań nad Uprzedzeniami UW i Fundacji Batorego.

Badanie przeprowadzono trójstopniowo. W początkowym etapie na podstawie istniejącej bazy internetowej mowy nienawiści (opracowanej przez Fundację „Wiedza Lokalna”), wybrano listę 30 stwierdzeń o zróżnicowanym poziomie wrogości wobec sześciu mniejszości (żydowskiej, ukraińskiej, romskiej, afrykańskiej, muzułmańskiej oraz osób LGBT). Do bazy tej dołączono przykłady wypowiedzi osób publicznych pochodzące ze środków masowego przekazu (po dwie obraźliwe wypowiedzi wobec każdej z grup mniejszościowych wygłoszone przez polityków, dziennikarzy, publicystów czy muzyków).

Pierwsza faza badania obejmowała sondaż techniką CAWI na próbie 270 przedstawicieli mniejszości (w próbie najliczniej reprezentowane były mniejszości seksualne oraz mniejszość żydowska). Celem badania było sprawdzenie, jak mniejszości narodowe odbierają mowę nienawiści wymierzoną przeciw nim, oraz wybranie wypowiedzi stanowiących – zdaniem mniejszości – przykłady mowy nienawiści. Wyniki sondażu pokazały, że przedstawiciele mniejszości oceniający daną wypowiedź jako mowę nienawiści zdecydowanie domagali się zakazu tego typu wypowiedzi.