Doroczne Zgromadzenie Sędziów Trybunału Konstytucyjnego, 9 kwietnia 2013. Foto: J. Bogacz

Mam kolejny raz przyjemność powitać Wszystkich Gości na dorocznym uroczystym Zgromadzeniu Ogólnym Sędziów Trybunału Konstytucyjnego. Spotkanie dzisiejsze ma szczególny charakter dla władzy sądowniczej naszego państwa. Jest jednym z trzech takich wydarzeń w ciągu roku, obok Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu Najwyższego oraz Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego. Przy takich okazjach urzeczywistnia się idea współdziałania władz. Piastuni różnych funkcji i urzędów państwowych, na co dzień realizujący zadania powierzone im zgodnie z wynikającą z art. 10 Konstytucji zasadą podziału władzy mają dziś możliwość podjęcia wspólnej refleksji nad stanem państwa i prawa. Pozwala to na podejmowanie międzyinstytucjonalnego dialogu, który wydaje się szczególnie cenny na linii łączącej piony władzy sądowniczej, reprezentowane przez Trybunał Konstytucyjny, Sąd Najwyższy oraz Naczelny Sąd Administracyjny. Te trzy organy dzielą wspólną misję – orzekając w warunkach niezależności i niezawisłości, każdy w zakresie przypisanych kompetencji, stoją na straży reguł i wartości konstytucyjnych – demokracji, państwa prawa, sprawiedliwości, praw i wolności Polaków oraz dobra Rzeczypospolitej. Tę misję realizują w duchu współdziałania, co przejawia się choćby w praktyce wzajemnego uwzględnienia dorobku orzeczniczego. Nasze trzy Sądy wzajemnie się również korygują. Trybunał uwzględnia wypracowaną przez sądy praktykę wykładni badanego przepisu i przedmiotem orzekania czyni taką jego treść normatywną, jaką wypracowały sądy. Z drugiej strony, tytułem przykładu, Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzyga, czy określona informacja, będąca w dyspozycji Trybunału, stanowi informację publiczną.

W kontroli konstytucyjności prawa w Trybunale czynny udział – jako uczestnicy – biorą przedstawiciele tych organów, którzy prawo to współtworzą Sejm, Senat, Prezydent, ale także prezes Rady Ministrów oraz poszczególni ministrowie. Czynnym uczestnikiem każdej sprawy jest Prokurator Generalny. Podstawowym partnerem w inicjowaniu kontroli konstytucyjności prawa jest Rzecznik Praw Obywatelskich, obok sądów, zadających Trybunałowi pytania prawne oraz obywateli skarżących przepisy które legły u podstaw ostatecznego załatwienia ich spraw przez administrację albo sądy.

Szanowni Państwo!

Na dzisiejszym uroczystym Zgromadzeniu Ogólnym mam przyjemność przedstawić Państwu Informację o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2012 r. Nie jest ani możliwe, ani konieczne, abym prezentował wszystkie problemy konstytucyjne, które były przedmiotem orzekania w ubiegłym roku. Liczba orzeczeń oraz ich różnorodność tematyczna są znaczne. Trybunał wydał w 2012 r. 67 wyroków oraz 55 postanowień o umorzeniu postępowania, co oznacza ok. 10 spraw rozpoznanych miesięcznie. Musimy pamiętać o 364 sprawach zakończonych przez Trybunał na etapie tzw. wstępnej kontroli skarg konstytucyjnych oraz o 53 zakończonych sprawach z wniosków podmiotów o ograniczonej legitymacji procesowej.