W zarodku również zostały stłumione (areszty, kary grzywny) protesty drobnych handlarzy w związku z wprowadzonym od 1 marca zakazem sprzedaży na Białorusi towarów nie posiadających odpowiedniego certyfikatu jakości Unii Celnej. Problemy wynikają z trudności, bądź wręcz niemożliwości, uzyskania takiego dokumentu w Rosji, gdzie białoruscy kupcy zwykle się zaopatrują. Ostatecznie 17 marca Łukaszenka, podczas pierwszego od 10 lat spotkania z prywatnymi handlarzami, zgodził się na przedłużenie okresu funkcjonowania bez nowego dokumentu do końca 2015 roku.

Działania władz związane są także z bieżącymi trudnościami gospodarczymi Mińska, wynikającymi z jednej strony z nieefektywnego nakazowo-rozdzielczego modelu gospodarki białoruskiej, a przede wszystkim z recesji gospodarczej u głównego partnera handlowego – Rosji (niemal 50% całej wymiany handlowej) i spadku cen ropy naftowej i produktów ropopochodnych (dochody z reeksportu wytworzonych z rosyjskiej ropy produktów naftowych stanowią ok. 30% wartości całego białoruskiego eksportu).

Konkluzje

Prewencyjne uderzenie w resztki środowisk niezależnych i w percepcji władz podejrzanych wpisuje się w logikę systemu autorytarnego na Białorusi, więc same w sobie są zjawiskiem stale w nim obecnym. W tej logice sytuuje się także ciągłe zaostrzanie prawa, co wynika także z chęci przejawienia aktywności przez rozbudowany aparat siłowy. Powyższe zjawiska są charakterystyczne zwłaszcza dla okresów poprzedzających wybory prezydenckie, które mimo braku realnej alternatywy dla władzy Alaksandra Łukaszenki (opozycja jest zmarginalizowana i skłócona) stanowią czas wzmożonego politycznego napięcia na Białorusi.

Dodatkowy element stanowią też obecne problemy gospodarcze Mińska. Dominujący wpływ na bieżącą sytuację ma jednak nowy kontekst geopolityczny wywołany rosyjską agresją wobec Ukrainy. Głównym celem działań władz białoruskich w tej sytuacji będzie demonstrowanie pełnej kontroli nad sytuacją wewnętrzną w państwie oraz dodatkowe pokazowe „przykręcanie śruby” w ramach przygotowań do planowanych wstępnie na listopad wyborów prezydenckich. W tym kontekście uwagę zwraca wzmocnienie retoryki białoruskich władz wskazującej na zagrożenia dla stabilności państwa płynące z Moskwy.
Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia