Preambuła Konstytucji Marcowej

22 grudnia 2015 roku w Sejmie RP a 24 – w Senacie - zlekceważono i złamano normy obowiązującej Konstytucji RP z 1997 roku. Na gruncie konstytucjonalizmu wydaje się to oczywiste i bezsporne. Niestety przy okazji tej dramatycznej dla prawa i kultury prawnej gry politycznej większości parlamentarnej, nie zwraca się w ogóle uwagi, na inny, nie mniej ważny aspekt przegłosowania norm rażąco naruszających Konstytucję. Chodzi przede wszystkim, o kontekst kulturowy, cywilizacyjny z jego odwołaniem się do tradycji, do dziedzictwa kulturowego.

Przypomnijmy, że takim pojęciem kulturowym jest już samo słowo „Rzeczpospolita” zdefiniowane w art. 1 Konstytucji, jako dobro wspólne wszystkich obywateli. W takim też znaczeniu słowo to pojawiło się w polskiej tradycji ustrojowej i przestrzeni obywatelskiej na przełomie XV i XVII wieku (Res Publica jako „rzecz pospołu do wszystkich należąca”) i obecne jest do dnia dzisiejszego.  Konstytucyjnie zdefiniowana Rzeczpospolita Polska, zgodnie z brzmieniem art. 5 ma strzec dziedzictwa narodowego, w równym stopniu co niepodległości, nienaruszalności terytorialnej, wolności, praw człowieka i obywatela oraz zapewniać ochronę środowiska…

To dziedzictwo narodowe zostało bardzo mocno i wyraziście wyrażone w preambule do Konstytucji z 1997 roku. Czytamy tam między innymi: że my Naród Polski – wszyscy obywatele Rzeczypospolitej”, równi w prawach i powinnościach wobec dobra wspólnego – Polski, (…) nawiązując do najlepszych tradycji Pierwszej i Drugiej Rzeczypospolitej, jesteśmy zobowiązani, by przekazać przyszłym pokoleniom wszystko co cenne z ponad tysiącletniego dorobku…

Konstytucja RP z 1997 roku została ustanowiona i potwierdzona w referendum zatwierdzającym, jako prawa podstawowe dla państwa, między innymi po to aby na zawsze zagwarantować prawa obywatelskie, a działaniu instytucji publicznych zapewnić rzetelność i sprawność. Preambuła Konstytucji wobec jej całej pozostałej zawartości normatywnej, to swojego rodzaju kulturowa norma nadrzędna, źródło jej mocy, obowiązywania i znaczenia. Warto zwrócić również uwagę na zawartą w niej swojego rodzaju „złotą nić” dziedzictwa konstytucyjnego, którą odnajdujemy w preambułach innych wcześniejszych, znaczących polskich konstytucjach.  Ograniczmy się do dwóch znamiennych przykładów. W Konstytucji 1921 roku czytamy np. o nawiązaniu do świetnej tradycji wiekopomnej Konstytucji 3-go Maja – dobro całej, zjednoczonej i niepodległej Matki-Ojczyzny mając na oku , pragnąc jej niepodległość potęgę i bezpieczeństwo oraz ład społeczny utwierdzić na wiekuistych zasadach prawa i wolności…