Z okazji Międzynarodowego Dnia Praw Człowieka (10 grudnia) Rzecznik Praw Obywatelskich przygotował ranking problemów, które stanowią największe zagrożenie z punktu widzenia przestrzegania praw człowieka i obywatela w naszym kraju. Wskazał też listę spraw, w których odnotowano wyraźny postęp bądź zapowiedziano pozytywne zmiany.

1. Najważniejszą grupą problemów w Polsce rodzącą zagrożenia dla przestrzegania praw człowieka pozostaje brak efektywnych regulacji prawnych i działań administracji w sytuacji skrajnej biedy, wykluczenia społecznego i bezdomności, zjawisk, które wciąż dotykają znacznych kręgów społecznych (wiąże się to m.in. z przeszkodami w tworzeniu zasobów lokali komunalnych i socjalnych w gminach oraz programów wyprowadzania z bezdomności);

2. Nie maleją trudności w dostępie do świadczeń opieki zdrowotnej finansowej ze środków publicznych, system jest wciąż nieefektywny i mało przyjazny pacjentom (problemy z dostępem do lekarzy specjalistów; brak wydajnego sposobu rozliczania świadczeń ponad ustalony limit; nie realizowanie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego; brak skutecznych systemowych rozwiązań dotyczących pomocy i leczenia osób uzależnionych od alkoholu);

3. Utrzymują się problemy związane z funkcjonowaniem wymiaru sprawiedliwości (opieszałość działania sądów; skazywanie i przetrzymywanie w więzieniach osób niepełnosprawnych intelektualnie; brak dostatecznej pomocy materialnej dla ofiar przestępstw; niewykorzystywanie mediacji, co podnosi koszty i zmniejsza szanse na łagodzenie poziomu konfliktów);

4. System wsparcia przez państwo i władze samorządowe osób najsłabszych w środowisku lokalnym - mimo prób reformowania - nie odpowiada potrzebom w przezwyciężeniu trudnych sytuacji życiowych (utrzymuje się resortowe podejście do usług zdrowia i pomocy społecznej; działania są rozproszone i nieefektywne, szczególnie w odniesieniu do osób z niepełnosprawnościami, osób chorujących psychicznie, osób starszych oraz opiekunów i rodzin tego rodzaju osób);

5. Niski poziom systemu stanowienia prawa (słaba jakość ustaw; brak społecznej a nie tylko prawnej oceny skutków regulacji; skomplikowanie i nieprzejrzystość systemu prawa podatkowego; brak jednolitych standardów publikowania orzeczeń sądowych; utrzymują się zaległości w wykonywaniu wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz w ratyfikowaniu umów międzynarodowych istotnych dla ochrony praw jednostki);

6. Brak skutecznych mechanizmów prawnych i działań państwa chroniących osoby starsze czy nieporadne przed nieuczciwymi praktykami handlowymi przedsiębiorstw, banków i tzw. parabanków (wzrasta liczba osób, które czują się oszukane przez akwizytorów podczas prezentacji lub przy sprzedaży bezpośredniej; brak łatwo dostępnych list ostrzeżeń publicznych przed takimi działaniami);