- Pozwalam sobie przedłożyć pod rozwagę Pana Marszałka uwagi dotyczące przepisów zawartych w projekcie, które budzą największe wątpliwości co do ich zgodności z Konstytucją z punktu widzenia ochrony prawa obywateli do sądu oraz niezawisłości sędziowskiej – napisał rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar w piśmie do marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego z 4 lipca 2016 r.

Przede wszystkim analiza projektu ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, który przyjęły właśnie komisje sejmowe (druk sejmowy nr 667), prowadzi do wniosku, że treść przepisów w wielu miejscach jest zbieżna z regulacjami uznanymi już przez Trybunał Konstytucyjny za niekonstytucyjne (chodzi o wyrok z 9 marca 2016 r. sygn. akt K 47/15)

1. Wątpliwości natury konstytucyjnej wywołuje przyjęcie przez komisję zasady, zgodnie z którą Trybunał Konstytucyjny ma wyznaczać terminy rozpraw według kolejności wpływu sprawy do Trybunału.

Zdaniem Rzecznika, priorytetem w rozpoznawaniu przez Trybunał wpływających do niego spraw powinny być sprawy dotyczące praw i wolności człowieka i obywatela, a Trybunał Konstytucyjny powinien swobodnie decydować o tym, która ze spraw ma taki charakter.

Warto pamiętać, że podobne rozwiązanie było już przez Trybunał raz ocenione. Chodzi o przepisy tzw. ustawy „naprawczej” z 22 grudnia 2015 r., które, jak ocenił  Trybunał, uniemożliwiały organowi konstytucyjnemu, jakim jest TK, rzetelne i sprawne działanie oraz ingerowały w jego niezależność i odrębność od pozostałych władz. To zaś jest sprzeczne z konstytucyjną zasadą państwa prawnego.

2. Zaniepokojenie Rzecznika budzi proponowana zasada, by do wydania orzeczenia w większości spraw, w tym w sprawach dotyczących praw i wolności jednostki, wymagana była większość 2/3 głosów. A gdy nie da się uzyskać tej większości, sprawa ma być przez Trybunał umorzona.

Przez takie rozwiązanie obywatele zostaną pozbawieni prawa do wydania wyroku, które stanowi jeden z elementów prawa do sądu (w art. 45 ust. 1 Konstytucji, a także w art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz – w sprawach leżących w zakresie zastosowania prawa Unii Europejskiej – z art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej).