Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku 4 czerwca 2015 r. w sprawie C-579/13 (P i S / Commissie Sociale Zekerheid Breda, College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Amstelveen) orzekł, że państwa członkowskie mogą zobowiązać obywateli państw trzecich będących rezydentami długoterminowymi do pomyślnego złożenia egzaminu z integracji społecznej. Jednak szczegółowe zasady stosowania tego obowiązku nie mogą zagrażać realizacji celów dyrektywy dotyczącej rezydentów długoterminowych.

Dyrektywa Unii¹ stanowi, że państwa członkowskie przyznają status rezydenta długoterminowego obywatelom państw trzecich, którzy zamieszkiwali legalnie i nieprzerwanie na ich terytorium przez okres pięciu lat, bezpośrednio poprzedzający złożenie wniosku.

P i S są obywatelkami państw trzecich posiadającymi, odpowiednio od dnia 14 listopada 2008 r. i od dnia 8 czerwca 2008 r., zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego w Niderlandach, wydane na podstawie dyrektywy. Zgodnie z prawem niderlandzkim są one obowiązane, pod rygorem grzywny, złożyć egzamin z integracji społecznej w wyznaczonym im terminie w celu wykazania nabycia umiejętności posługiwania się językiem niderlandzkim w mowie i w piśmie oraz wystarczającej wiedzy o niderlandzkim społeczeństwie. W razie niezłożenia egzaminu w tym terminie wyznaczany jest nowy termin, a kwota grzywny jest każdorazowo podwyższana.

P i S zaskarżyły decyzje zobowiązujące je do złożenia tego egzaminu. Centrale Raad van Beroep (centralny sąd administracyjny, Niderlandy), rozpoznający spór w wyniku odwołania, powziął wątpliwości odnośnie do zgodności obowiązku integracji społecznej z dyrektywą. Zwrócił się on do Trybunału Sprawiedliwości w szczególności z pytaniem, czy po przyznaniu statusu rezydenta długoterminowego państwa członkowskie mogą ustanawiać warunki integracji w formie egzaminu z integracji społecznej sankcjonowanego systemem grzywien.

W dzisiejszym wyroku Trybunał orzekł, że dyrektywa nie stoi na przeszkodzie nałożeniu obowiązku złożenia egzaminu z integracji społecznej, z tym jednak zastrzeżeniem, że szczegółowe zasady stosowania tego obowiązku nie mogą zagrażać realizacji celów dyrektywy.

Przede wszystkim Trybunał zauważył, że złożenie spornego egzaminu nie stanowi warunku uzyskania ani zachowania statusu rezydenta długoterminowego, lecz wiąże się wyłącznie z kwestią wymierzenia grzywny². Ponadto Trybunał zwrócił uwagę na znaczenie, jakie prawodawca Unii przyznaje środkom integracji. W tej kwestii Trybunał stwierdził, że dyrektywa nie nakazuje ani nie zakazuje państwom członkowskim wymagania od obywateli państw trzecich, aby po uzyskaniu statusu rezydenta długoterminowego spełnili oni obowiązek integracji.