Co więcej, armie całego Zachodu, do którego Polska też należy, praktycznie przeszły już na zawodowstwo. Wojsk masowych w tym kręgu już raczej nie będzie. Natomiast kraje zapóźnione w rozwoju, np. Ukraina, Białoruś i Rosja, wciąż będą się opierały na masowych armiach z poboru. W przypadku Rosji prześledziłem sytuację i znalazłem cztery terminy, w których planowano przejść na armię zawodową. Do dzisiaj się to nie udało, choć jednostki elitarne polegają oczywiście na zawodowcach.

A czy możliwe jest, by w perspektywie najbliższych kilkudziesięciu lat na polach bitew zamiast ludzi walczyły maszyny?

Inteligentne systemy broni pewnie w jakimś stopniu wyręczą człowieka, ale żaden robot nie zastąpi inteligentnego dowódcy.

Liczy się nie tylko broń, ale także ręka, która nią włada.

Spójrzmy, przecież w Afganistanie Amerykanie dysponują fantastyczną technologią, więc talibowie powinni być bez szans. No i co, są tych szans pozbawieni? W obliczu przewagi technologicznej przeciwnik słabszy ma jedną szansę: nie przyjmować taktyki i strategii narzuconej przez silniejszego. W Afganistanie okazało się, podobnie zresztą jak wcześniej w Wietnamie, że to działa. To nie jest teoria.

Wobec doświadczeń w Iraku i Afganistanie Amerykanie sięgają zatem do innego niż dotychczas podejścia – zwrotu ku kulturze. Polega to na zrozumieniu strategii przeciwnika i uderzaniu w nią bardziej koncepcją aniżeli maszynerią. Wojsko musi oczywiście równać krok z postępem, ale pamiętajmy, że roboty nie zastąpią do końca człowieka. Technologia ma tylko służyć.

*Bolesław Balcerowicz – generał dywizji Wojska Polskiego, profesor zwyczajny. W latach 2000-2003 komendant-rektor Akademii Obrony Narodowej, od 2003 roku pracownik Zakładu Studiów Strategicznych Instytutu Stosunków Międzynarodowych UW.

Wywiad pochodzi z Instytutu Obywatelskiego