Paradoksalnie, te różnice pomagają w budowaniu wspólnej europejskiej przynależności. Kwestia pamięci zawsze przywodzi mi też na myśl mój zabawny spór z Adamem Michnikiem. Z uporem twierdził, że Niemcy i Polacy nigdy nie będą tak samo wspominać kanclerza Otto von Bismarcka. Z pełnym przekonaniem odpowiedziałam mu wtedy: „Mylisz się Adamie, katolicki socjaldemokrata wspomina Bismarcka tak samo jak Polak. Bismarck zwalczał przecież zarówno katolików jak i socjaldemokratów”.

We współczesnej, pogrążonej w kryzysie Europie ważne jest budowanie politycznego zbliżenia i konsensusu. Dlatego z taką aprobatą przyglądam się próbom zmian na tej europejskiej arenie. Obecnie pracuje się nad propozycjami wzmocnienia Parlamentu Europejskiego. Koncepcja zakłada organizowanie wspólnych posiedzeń wraz z parlamentarzystami reprezentującymi izby narodowe. Takie spotkania mogłyby być okazją do bliższego poznania się nawzajem, jak i zrozumienia swoich problemów. Fińscy, hiszpańscy czy włoscy politycy mogliby wymienić się doświadczeniami, omówić co jest dla nich ważne i ustalić plan działania. Nie tylko wykonywać instrukcje płynące z Brukseli.

„Chciałabym budować europejskie mosty porozumienia” – mówiłam, gdy zostałam rektorem Uniwersytetu Europejskiego Viadrina we Frankfurcie nad Odrą. Dziś nadal postrzegam tak swoją rolę. Tacy europejscy „budowniczowie” powinni stale odwoływać się do myśli Immanuela Kanta i stawiać się w sytuacji innych. Skupić na korygowaniu błędów oraz wypracowywaniu konsensusu.

Oczywiście nie bądźmy w swojej solidarności bezkrytyczni. Jednak zanim zaczniemy oceniać, zastanówmy się, z jakimi wyzwaniami muszą się dziś zmierzyć Grecy, Włosi czy Hiszpanie. Rzeczywistość odbiega do ideału i kantowskiej wizji. Mimo wszystko z optymizmem patrzę w europejską przyszłość.

tł. Weronika Przecherska

*Prof. dr Gesine Schwan – politolog, rektor HUMBOLDT-VIADRINA School of Governance. W latach 2005-09 była koordynatorem rządu niemieckiego ds. współpracy przygranicznej i społecznej z Polską

Instytut Obywatelski