Mija 10 lat od przystąpienia polski do Unii Europejskiej. To okazja, aby przypomnieć zasady związane z wolnym przepływem prawników w Unii Europejskiej. Jakie możliwości polskim adwokatom i radcom prawnym oferuje wspólny rynek?

Unijny system świadczenia usług przez prawników z krajów członkowskich oparty jest na trzech dyrektywach: Dyrektywie Rady 77/249/EWG z dnia 22 marca 1977 r. w sprawie ułatwienia skutecznego korzystania przez prawników ze swobody świadczenia usług, Dyrektywie Rady i Parlamentu Europejskiego 98/5/WE z dnia 16 lutego 1998 r. w sprawie ułatwienia prowadzenia stałej praktyki prawniczej w innym Państwie Członkowskim niż to, w którym uzyskano kwalifikacje, a także Dyrektywie Rady 89/48/EWG z dnia 21 grudnia 1988 r. w sprawie powszechnego systemu uznawania dyplomów szkolnictwa wyższego uzyskiwanych w rezultacie ukończenia kształcenia i szkolenia zawodowego trwającego przynajmniej trzy lata. Przykładowo, wspomniane dyrektywy zostały w pełni implementowane do polskiego porządku prawnego ustawą z dnia 5 lipca 2002 roku o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczpospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 126, poz. 1069 z późn. zm.).

W świetle wspomnianych dyrektyw adwokat lub radca prawny z Polski ma do wyboru następujące formy wykonywania czynności zawodowych na terytorium innego państwa członkowskiego jako prawnik zagraniczny:

    1. świadczenie jednorazowych lub przejściowych usług transgranicznych, bez wpisu na listę prawników (zagranicznych) prowadzoną w przyjmującym państwie członkowskim, przy użyciu tytułu zawodowego uzyskanego w państwie macierzystym, z oznaczeniem organizacji zawodowej, do której należy albo sądu, przed którym ma prawo występować zgodnie z prawem tego państwa,
   2. wykonywanie stałej praktyki (tj. stałego i systematycznego świadczenia pomocy prawnej) w przyjmującym państwie członkowskim przy użyciu tytułu zawodowego uzyskanego w państwie macierzystym, po dokonaniu wpisu na listę prawników (zagranicznych) prowadzoną przez właściwy organ samorządu państwa członkowskiego,
   3. pełną integrację poprzez uzyskanie wpisu na listę miejscowych adwokatów w danym państwie członkowskim.

Jednorazowo lub przejściowo

W ramach uprawnienia do świadczenia usług transgranicznych, polski adwokat lub radca prawny może wykonywać wszelkie czynności, do których uprawniony jest adwokat w przyjmującym państwie członkowskim, w którym usługa transgraniczna będzie świadczona. Przy wykonywaniu usług polegających na reprezentowaniu klienta w postępowaniu przed sądami i innymi organami władzy publicznej, polski adwokat lub radca podlega tym samym warunkom wykonywania zawodu, jakie stosuje się do miejscowych adwokatów, z wyjątkiem warunków dotyczących miejsca zamieszkania w przyjmującym państwie członkowskim i wpisu na listę prawników zagranicznych.