Debaty
Polska po 25 latach: Mączyńska - Transformacja na 3 z plusem
Adam Smith| John Maynard Keynes| kapitalizm| leseferyzm| Leszek Balcerowicz| Liberalizm| neoliberalizm| ordoliberalizm| społeczna gospodarka rynkowa| Tadeusz Mazowiecki| terapia szokowa| transformacja
włącz czytnikTransformacja miała być dla ludzi. Bo to ludzie, zniechęceni nieprawidłowościami w systemie socjalistycznym – niskimi płacami, nędznymi warunkami socjalnymi – podjęli walkę o poprawę warunków życia – mówi prof. Elżbieta Mączyńska w rozmowie z Marzeną Haponiuk.
Marzena Haponiuk: Jakie oblicze ma kapitalizm w Polsce?
Prof. Elżbieta Mączyńska: Pytając o kapitalizm, pyta pani o polski model ustroju społeczno-gospodarczego. Formalnie rzecz biorąc, artykuł 20. Konstytucji RP z 1997 r. wyraźnie stanowi, że podstawą ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej jest model społecznej gospodarki rynkowej oparty na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych.
To model kapitalistyczny. Należy jednak pamiętać, że kapitalizm niejedno ma imię. Można wyróżnić kilka jego modeli, w tym reński, nordycki, śródziemnomorski czy anglosaski. Konstytucyjnie deklarowany w Polsce model społecznej gospodarki rynkowej bliższy jest wariantowi reńskiemu, względnie skandynawskiemu aniżeli anglosaskiemu. Jednak samo pojęcie społecznej gospodarki rynkowej jest rozmaicie interpretowane, nierzadko błędnie. Nie brakuje też osób, które rozumieją lub nie znają tego pojęcia mimo jego konstytucyjnej rangi.
Dlaczego?
Nawet sami ekonomiści nie są zgodni, co ten termin tak naprawdę oznacza. Zdaniem niektórych pojęcie „społecznej gospodarki rynkowej” wprowadzono do uchwalonej w 1997 r. Konstytucji RP jako zapis kompromisowy, służący złagodzeniu ustrojowych kontrowersji m.in. między premierem Mazowieckim a wicepremierem Leszkiem Balcerowiczem. Czyli dla uspokojenia troski premiera Mazowieckiego o społeczne następstwa transformacji ustrojowej. Jednak prof. Balcerowicz uznaje to pojęcie za pleonazm. Bo rynek z natury jest społeczny.
Możemy pokusić się o stworzenie definicji dla społecznej gospodarki rynkowej?
To ustrój równowagi czyli zorientowany na godzenie interesów gospodarczych, społecznych i ekologicznych. Jego podstawą jest teoria ordoliberalna. A „ordo“ znaczy ład.
Ordoliberalizm jest jednym z trzech głównych odmian liberalizmu, obok liberalizmu klasycznego i neoliberalizmu.
Może więc zdefiniujmy też liberalizm?
Liberalizm klasyczny to fundament leseferystycznej, XVIII-wiecznej teorii ekonomii Adama Smitha, uznawanego za ojca ekonomii i liberalizmu. Idee Smitha z czasem uległy erozji. Poważne zagrożenia dla klasycznego liberalizmu i idei wolnościowych przyniósł okres międzywojenny. To wtedy nasiliły się tendencje etatystyczne, będące zaprzeczeniem liberalizmu. Wiązało się to m.in. z powstaniem ZSRR. Totalitaryzm cechował też hitlerowskie Niemcy.
Zawartość i treści prezentowane w serwisie Obserwator Konstytucyjny nie przedstawiają oficjalnego stanowiska Trybunału Konstytucyjnego.
Artykuły powiązane
Polska po 25 latach: A. Wróblewska - Pamiętnik wie lepiej
Sukces polskiej transformacji
25 lat wolności
Koźmiński: Na tropie polskiej szkoły ekonomii
Rola państw Europy Środkowej w Unii Europejskiej
Sen. Niewiarowski: Łączyła nas chęć budowania demokratycznej Polski i przekonanie, że komunizm jest groźny
Realizm DiP-u po latach
Cud nad Wisłą w gospodarce
E. Mączyńska: Skomplikowane bariery prawne największą barierą rozwojową dla MŚP
SN: Minister Skarbu Państwa mógł nadużyć prawa przy prywatyzacji spółki
Załączniki
Komentarze
Polecane
-
Oświadczenie Andrzeja Rzeplińskiego, prezesa Trybunału Konstytucyjnego
Andrzej Rzepliński -
Kaczorowski: Mitteleuropa po triumfie Trumpa
Aleksander Kaczorowski -
Piotrowski: Trybunał Konstytucyjny na straży wolnych wyborów i podstaw demokracji
Ryszard Piotrowski -
Prawnicy wobec sytuacji Trybunału Konstytucyjnego, badania i ankieta
Kamil Stępniak -
Skotnicka-Illasiewicz: Młodzież wobec Unii w niespokojnych czasach
Elżbieta Skotnicka-Illasiewicz
Najczęściej czytane
-
O naszym sądownictwie
Jan Cipiur -
Przepraszam, to niemal oszustwo
Stefan Bratkowski -
iACTA alea est
Magdalena Jungnikiel -
TK oddalił wniosek Lecha Kaczyńskiego dotyczący obywatelstwa polskiego
Redakcja -
Adwokat o reformie wymiaru sprawiedliwości
Rafał Dębowski
Brak komentarzy.