W trakcie seminarium, które odbyło się w Instytucie Spraw Publicznych, dyskutowano na temat najnowszej propozycji Ministerstwa Gospodarki, regulującej opodatkowanie nieodpłatnej pomocy prawnej, zawartej w Założeniach do projektu ustawy o ułatwieniu warunków wykonywania działalności gospodarczej. Spotkanie zgromadziło licznych przedstawicieli palestry, samorządów prawniczych, ekspertów z zakresu prawa podatkowego i reprezentantów organizacji pozarządowych świadczących porady prawne. Gościem seminarium był minister Mariusz Haładyj, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki.

Minister Haładyj zadeklarował, że Ministerstwo Gospodarki dokłada wszelkich starań, by interweniować w przypadkach regulacji, które są problemem dla obywateli czy przedsiębiorców. Z tej też przyczyny postanowiło podjąć kwestię opodatkowania nieodpłatnej pomocy prawnej. Jak podkreślił minister Haładyj, z aksjologicznego punktu widzenia nie do zaakceptowania jest sytuacja, w której na podstawie przepisów podatkowych można być zwolnionym z VAT-u od usług wykonywanych nieodpłatnie w celach promocyjnych, natomiast za bezpłatną poradę prawną świadczoną z czystej potrzeby serca należy odprowadzić VAT.

Początkowo zaproponowana przez Ministerstwo Gospodarki propozycja była dużo szersza i obejmowała wszelkie usługi pro bono udzielane przez prawników. Taka koncepcja jednak nie została zaakceptowana głównie z powodu braku zgody Ministerstwa Finansów. Obecne rozwiązanie jest więc efektem kompromisu i koncentruje się na tym, by zagwarantować zwolnienie z opodatkowania poradnictwa prawnego na rzecz osób najbardziej potrzebujących – zdefiniowanych jako osoby niezamożne, objęte pomocą społeczną. Ministerstwo liczy na to, że wprowadzenie takiego wyłączenia będzie małym krokiem w kierunku zwiększenia możliwości świadczenia nieodpłatnego poradnictwa prawnego bez konieczności odprowadzania podatku.

Minister Haładyj odniósł się także do kwestii dokumentowania faktu, że korzysta się z pomocy społecznej. W uzgodnieniach międzyresortowych ustalono, że może się to odbywać w formie oświadczenia (składanego pod odpowiedzialnością karną) osoby korzystającej z pomocy, podczas gdy osoba świadcząca poradnictwo byłaby zwolniona z odpowiedzialności. W konstrukcji tego rozwiązania wzorowano się na przepisach akcyzowych – w przypadku zakupu oleju napędowego na cele opałowe kupujący składa oświadczenie, które zwalnia go z podatku akcyzowego, a sprzedający nie ponosi odpowiedzialności za jego rzetelność.

Po wystąpieniu ministra Haładyja rozpoczęła się ożywiona dyskusja. Mecenas Maciej Bobrowicz, prezes Krajowej Rady Radców Prawnych, podkreślił, że przedstawiona przez Ministerstwo Gospodarki propozycja jest efektem wielomiesięcznych negocjacji i długoletnich starań wielu środowisk. Nie należy więc zbyt pochopnie poddawać jej krytyce, skoro pojawiła się możliwość choć szczątkowego rozwiązania problemu.