Tym się nie wyczerpuje działanie idei prawa w naszym życiu chowania legalności, lecz sięga znacznie głębiej. Ma ona skreśloną treść, wynikającą zarówno z zanalizowanej tylko co do idei zwierzchnictwa narodowego, jak i z postulatu kultury chrześcijańskiej i idei autonomii jednostki.

Nie możemy przyjąć doktryny utożsamiającej prawo z państwem. Prawo i państwo to dwa pojęcia ściśle ze sobą sprzężone, ale przecież odrębne. Słusznie mówi Duguit:  „ Le droit pour qu’il puisse limiter l’Etat, doit être extérieur  et antérieur à l’Etat ....”. Odróżniamy tak jak Francuzi loi i droit. Prawo nie sprowadza się do normy, nadanej przez autorytet państwa i zaopatrzonej przezeń sankcją przymusu. Norma państwowa realizować powinna prawo to, które jest w duszach naszych, czy nazwiemy go Bożym, naturalnym, intuicyjnym, a co wynika, jak doskonale ujmuje to prof. dr Jarra ze zbiorowego poczucia ładu społecznego. O tym ustawodawca i nasz także często zapominał i słusznie zarzuca Barrès :  „ ... on pense qu’on peut supprimer le droit par la loi ...”. To jest wielka idea regulatywna. Stanowi ona o naszej postawie wobec całego życia prawnego. Odrzuca ona tezę, że w formie ustawowej można wszystko przeprowadzić. Omnipotencja ustawy nie może być przyjęta tak samo, jak omnipotencja państwa. Prawo, jako zjawisko życia społecznego, nie jest wytworem państwa, lecz społeczeństwa  - na tym polega znaczenie współczesnego parlamentu, którego natura jest mieszana, społeczno-państwowa : jest to organ, przez który żywa treść społeczna przelewa się w formę prawną. Przyznaje to ze współczesnych uczonych nie tylko Duguit, którego teoria jest przeniknięta momentami pozaprawnymi, socjologicznymi, ale nawet twórca czystej teorii prawa Kelsen. Tak pojęta idea prawa każe szanować nam zasadę autonomii jednostki.  Omne  ius  hominum  causa  constitutum  est . Ta idea musi przyświecać rozwojowi naszego prawa w odrodzonej Polsce. Ona zapewni etyczną równowagę naszemu porządkowi prawnemu, ustrzeże od doktrynalnej przesady, zapewni organiczny związek państwa i społeczeństwa. Ideą tą przeniknięta być musi zarówno nasza twórczość prawna, jak i wykonywanie prawa, tak w działalności sądów, jak i administracji.