Prokuratorzy w całym kraju prowadzą 234 postępowania (dane z lipca 2015 r.) związane z wprowadzaniem do obrotu środków zawierających substancje psychoaktywne lub inne substancje o podobnym działaniu na ośrodkowy układ nerwowy. 

104. osobom przedstawiono zarzuty popełnienia przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu, bezpieczeństwu powszechnemu lub na podstawie ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii.

Największą liczbę postępowań w tych sprawach prowadzą prokuratury z obszaru działania Prokuratury Apelacyjnej w Katowicach - 50 spraw, Prokuratury Apelacyjnej w Krakowie - 41 spraw i Prokuratury Apelacyjnej w Gdańsku - 38 spraw.

Najmniej takich spraw prowadzą prokuratury z obszaru działania Prokuratury Apelacyjnej w Warszawie i Prokuratury Apelacyjnej w Białymstoku- po 6 spraw.

Zarówno w polskim ustawodawstwie jak i w prawie międzynarodowym brak jest definicji substancji zwanych potocznie dopalaczami.

Przeprowadzona w Prokuraturze Generalnej analiza wykazała, że prowadzone postępowania przygotowawcze były inicjowane przez Państwowego Inspektora Sanitarnego, placówki medyczne, które udzielały pomocy osobom po zażyciu substancji psychoaktywnych, bądź też podejrzenie popełnienia przestępstwa zostało ujawnione w wyniku czynności przeprowadzonych przez organa ścigania.

W większości przypadków dotyczących ujawnienia substancji psychoaktywnych lub innych o podobnym działaniu, postępowania przygotowawcze były wszczynane o przestępstwa określone w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii. Praktyka ta spowodowana została brakiem w chwili wszczęcia postępowania dowodów, które pozwalałyby na przyjęcie, czy dana substancja jest środkiem odurzającym lub substancją psychotropową  w rozumieniu wyżej cytowanej ustawy,  czy  też dopalaczem. Wątpliwości te mogły  zostać wyjaśnione dopiero po przeprowadzeniu badań  fizykochemicznych  i w zależności od poczynionych ustaleń, skutkowało to wydaniem postanowienia o przedstawieniu zarzutu o czyn z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (w wypadku potwierdzenia, że dana substancja jest środkiem odurzającym lub substancją psychotropową), czy też prowadzeniem postępowania w kierunku przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu w sytuacji, gdy ustalono, ze dany środek jest dopalaczem. Do chwili obecnej w większości spraw oczekuje się na opinię fizykochemiczną.