Foto: polskalokalna.pl

Rzecznik Praw Obywatelskich, w swoim wystąpieniu do Prezesa Rady Ministrów z dnia 8 sierpnia 2013 r., zwróciła uwagę na wątpliwości związane z przeprowadzaniem przedterminowych wyborów wójta, burmistrza i prezydenta miasta.

Wątpliwości Rzecznik dotyczą redakcji art. 474 § 2 Kodeksu wyborczego, określającego tryb zarządzania przedterminowych wyborów wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Art. 474 §2 stanowi, że Prezes Rady Ministrów w razie konieczności przeprowadzenia wyborów wójta przed upływem kadencji np. w wyniku odwołania go w referendum, zarządza wybory przedterminowe w trybie określonym w art. 371 Kodeksu wyborczego. Artykuł ten w §1 stanowi natomiast, że wybory zarządza się nie wcześniej niż na 4 miesiące i nie później niż na 3 miesiące przed upływem kadencji rad. Datę wyborów wyznacza się na ostatni dzień wolny od pracy poprzedzający upływ kadencji rad.

Wybory przedterminowe wójta zazwyczaj odbywają się na długo przed upływem kadencji, a więc są też zarządzane dużo wcześniej niż na 4 miesiące przed upływem kadencji rad. Odesłanie do art. 371, który dotyczy zarządzania wyborów związanym z upływem kadencji, powoduje więc, że w praktyce zarządzenie wyborów przedterminowych może być niemożliwe.

Rzecznik wskazuje, że opisany problem jest najprawdopodobniej wynikiem pomyłki redakcyjnej - art. 474 § 2 powinien zawierać odesłanie nie do art. 371, a do art. 372 określającego tryb zarządzania przedterminowych wyborów. Regulacje ww. przepisów obowiązywać będą co prawda dopiero od następnej kadencji rad gmin, niemniej ze względu na to, że wybory samorządowe odbędą się już pod koniec 2014 r., należy jak najszybciej podjąć odpowiednie, w tym legislacyjne, działania.

Dobrze się stało, że RPO podzieliła się wątpliwościami dotyczącymi zarządzania przedterminowych wyborów wójtów. Należy je wyjaśnić koniecznie przed kolejnymi wyborami samorządowymi, aby uniknąć sytuacji, w której nie będzie podstawy prawnej do zarządzenia przedterminowych wyborów wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Pozostaje zaapelować do posłów o jak najszybsze poprawienie art. 474 § 2 Kodeksu wyborczego, chociażby przy okazji prac nad złożonym na początku sierpnia br. projektem nowelizacji Kodeksu wyborczego.

Biuletyn Kompas - Instytut Spraw Publicznych