Wojewoda zachodniopomorski wydał 6 marca bieżącego roku rozstrzygnięcie nadzorcze dotyczące możliwości partycypacji publicznej osób niepełnoletnich w formie udziału w konsultacjach społecznych (sygn. akt NK.4.4131.166.2013.SA). Rada gminy Grzmiąca podjęła uchwałę w sprawie określenia zasad i trybu przeprowadzania konsultacji społecznych z mieszkańcami Gminy Grzmiąca; w § 3 załącznika do uchwały rada zawęziła krąg osób uprawnionych do udziału w konsultacjach do pełnoletnich mieszkańców gminy. To właśnie sformułowanie wzbudziło zastrzeżenia organu nadzoru. Wojewoda przypomniał, że zgodnie z unormowaniami ustawowymi, konsultacje społeczne są kierowane do mieszkańców gminy, którymi są „osoby stale zamieszkujące na obszarze tej gminy”. Przepisy ustawy o samorządzie gminnym nie zawierają przy tym „upoważnienia dla rady gminy do samodzielnego ograniczania kręgu osób uprawnionych do udziału w konsultacjach.

Uprawnienie rady gminy do określenia zasad i trybu przeprowadzania konsultacji oznacza, iż rada gminy w drodze uchwały powinna określić m.in. kto inicjuje konsultacje, sposób, reguły ustalania wyników oraz formę ich przekazania do wiadomości społeczności lokalnej. W pojęciu zasad i trybu przeprowadzania konsultacji nie mieści się natomiast doprecyzowanie postanowieniami uchwały rady gminy kategorii osób uprawnionych do udziału w konsultacjach.” Ograniczając krąg uprawnionych wyłącznie do osób pełnoletnich rada gminy przekroczyła upoważnienie ustawowe i naruszyła tym samym art. art. 94 Konstytucji RP, który stanowi, iż organy samorządu terytorialnego na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. W związku z tym, konieczne i uzasadnione było wyeliminowanie sformułowania „pełnoletni” z treści załącznika do uchwały rady gminy. W praktyce oznacza to, że rada nie może zakazać udziału w konsultacjach społecznych osobom niepełnoletnim.

Warto podkreślić przy tym, że partycypacja publiczna młodzieży i dzieci ma nie tylko znaczenie opiniodawcze czy „legitymizujące”, ale odgrywa też doniosłą rolę jako element edukacji obywatelskiej sprzyjający formowaniu nawyku aktywnego udziału w życiu lokalnej społeczności.

Biuletyn Kompas