Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia” uzyskało dokumenty Ministerstwa Sprawiedliwości dotyczące problemu sprawdzania karalności osób, które zasiadają w spółkach prawa handlowego. Dokumenty te zostały ujawnione w sposób prawem przewidziany jako informacje publiczne przez Biuro Ministra (sygn. BM-IV-061-721-12/1 z 31 sierpnia 2012 r.).

Treść pism, jakie krążyły w marcu i kwietniu 2012 r. w Ministerstwie Sprawiedliwości pozwala stwierdzić, kto dostrzegł problem i dążył do jego rozwiązania, a kto (ku niewątpliwemu zadowoleniu tych spośród przedsiębiorców, którzy z uczciwością są na bakier) dostrzegał głównie przeszkody prawne i techniczne we wprowadzeniu tu odpowiednio sprawnych rozwiązań.

Oto treść owych dokumentów.

Pierwsze pismo pochodzi z dnia 12 marca 2012 r. (DSO-4392-1/12/G), a jego autorem był Zastępca Dyrektora Departamentu Sądów, Organizacji i Analiz Wymiaru Sprawiedliwości Piotr Niedzielak.

 „Szanowny Panie Dyrektorze,

Uprzejmie sygnalizuję problem związany z realizacją w praktyce sankcji wynikającej z art. 18 § 2ksh.

Zgodnie z powołanym przepisem nie może być członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej albo likwidatorem osoba, która została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwa określone w przepisach rozdziałów XXXIII-XXXVII Kodeksu karnego oraz w art. 585, art. 587, art. 590 i w art. 591 ustawy. Zakaz ten ustaje z upływem piątego roku od dnia uprawomocnienia się wyroku skazującego, jednakże nie może zakończyć się wcześniej niż z upływem trzech lat od dnia zakończenia okresu odbywania kary.

Jeżeli skazana została osoba, która już pełni funkcję członka zarządu, rady  nadzorczej lub komisji rewizyjnej, z dniem uprawomocnienia się wyroku skazującego  pełniony mandat wygasa.

W aktualnym stanie prawnym, sąd rejestrowy, rozpoznając wniosek o wpis lub  zmianę wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego w zakresie składu organu uprawnionego do reprezentacji lub organu nadzoru, nie posiada żadnej informacji, czy  osoba, która ma zostać wpisana w skład ww. organów, została skazana za jedno  z przestępstw wymienionych w art. 18 § 2 ksh, które to skazanie skutkuje brakiem  zdolności do pełnienia funkcji w organie.

W sytuacji nieco zbliżonej do wyżej opisanej, a mianowicie gdy zostanie orzeczony przez sąd upadłościowy zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym lub spółdzielni, sąd rejestrowy na etapie wprowadzania projektu postanowienia do systemu wpisów, uzyskuje informację o orzeczonym zakazie. Jest to jednak o tyle prostsze, że osoby, które przez sąd upadłościowy zostały pozbawione prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym lub spółdzielni, podlegają z urzędu wpisowi do rejestru dłużników niewypłacalnych KRS.