Immunitet formalny parlamentarzysty w aspekcie procesowym oznacza ograniczenie pociągnięcia do odpowiedzialności prawnej na czas pełnienia funkcji. W przypadku posłów i senatorów ograniczenie to rozpoczyna się z dniem ogłoszenia wyników wyborów do dnia wygaśnięcia mandatu. Immunitet dotyczy czynów popełnionych do dnia wygaśnięcia mandatu, w tym czynów popełnionych przed dniem ogłoszenia wyników wyborów, choć nie ma zastosowania w postępowaniu karnym, wszczętym przed dniem ogłoszenia wyników wyborów wobec osoby, która została wybrana na posła lub senatora. Pociągnięcie posła lub senatora do odpowiedzialności karnej może zostać dokonane za zgodą bezwzględnej większości ustawowej liczby posłów lub senatorów. W razie zgody izby, parlamentarzysta zostaje pozbawiony immunitetu tylko w konkretnej sprawie zgłoszonej we wniosku.

W związku z nowelizacją ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora, które weszły w życie we wrześniu 2015 roku, przyjęcie przez parlamentarzystę mandatu karnego za wykroczenie drogowe albo uiszczenie przez niego grzywny, w przypadku ukarania mandatem karnym zaocznym, stanowi oświadczenie o wyrażeniu przez niego zgody na pociągnięcie go do odpowiedzialności. Oznacza to, że nie będzie potrzeby angażowania Prokuratora Generalnego i Marszałka odpowiedniej izby, aby uruchomić procedurę zezwalającą na pociągnięcie posła lub senatora do odpowiedzialności karnej, zwłaszcza, gdy ten będzie chciał dobrowolnie poddać się karze.

Z immunitetem formalnym związany jest aspekt nietykalności, który uniemożliwia zatrzymanie lub aresztowanie parlamentarzysty bez zgody Sejmu lub Senatu, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. O zatrzymaniu posła lub senatora musi zostać niezwłocznie powiadomiony Marszałek Sejmu lub Marszałek Senatu i na jego żądanie poseł lub senator musi zostać natychmiast zwolniony. Jedynie Sejm lub Senat mogą wyrazić zgodę na zatrzymanie lub aresztowanie posła albo senatora, co zostaje podjęte w drodze uchwały popartej przez bezwzględną większość ustawowej liczby posłów lub senatorów. Wymóg uzyskania zgody Sejmu lub Senatu nie dotyczy wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu.