Publicystyka
Sankcje konstytucyjne. Istota, funkcje oraz rodzaje
delikt konstytucyjny| Konstytucja| naruszenie konstytucji| Sąd Najwyższy| sankcja konstytucyjna| Sejm| skarb państwa| Trybunał Konstytucyjny| Trybunał Stanu
włącz czytnikIstnieje wiele deliktów i związanych z nimi sankcji, które mogą być zastosowane bez konieczności przypisania sprawcy winy. Wówczas sam fakt naruszenia przepisów konstytucji stanowi obiektywną i wystarczającą przesłankę do wdrożenia negatywnych konsekwencji. Podstawowym warunkiem odpowiedzialności w takich przypadkach jest bezprawność czynu polegająca na naruszeniu przez adresata dyspozycji normy sankcjonowanej. Wypełnia to przesłanki opisane w normie sankcjonującej i stanowi podstawę zastosowania dolegliwości. Organ wymierzający sankcję nie bada stopnia zawinienia sprawcy deliktu. Nawet jakby sprawca był w stanie wykazać, iż delikt powstał nie z jego winy — nie stanowiłoby to przeszkody do zastosowania negatywnych konsekwencji bezprawnego działania. Wina nie ma znaczenia do zastosowania sankcji skutkującej uchyleniem niezgodnego z konstytucją aktu stanowienia lub stosowania prawa. Organ wydający akt prawny ma obowiązek znać przepisy Konstytucji RP i ich przestrzegać (art. 7). Wydanie aktu sprzecznego z ustawą zasadniczą może być efektem nieznajomości prawa lub umyślnego działania. Drugi przypadek stanowi zamierzone i celowe działanie, które jest przykładem winy umyślnej. Wydanie aktu prawnego niezgodnego z przepisami ustawy zasadniczej na skutek jej nieznajomości nie stanowi usprawiedliwienia (ignorantia iuris non excusat) i w świetle orzecznictwa sądów stanowi rażące niedbalstwo, które można uznać za zachowanie graniczące z działaniem umyślnym. Niezależnie od przyczyny problem winy w przypadku wydania niekonstytucyjnego aktu stosowania lub stanowienia prawa ma charakter indyferentny i nie ma żadnego znaczenia dla zastosowania sankcji. TK nie bada przyczyn i psychologicznych uwarunkowań wydania niezgodnego z ustawą zasadniczą aktu normatywnego tylko sam fakt sprzeczności, który może prowadzić do zastosowania sankcji polegającej na derogacji wadliwego aktu.
Skrócenie kadencji Sejmu przez zwierzchnika państwa jest również niezależną od winy sankcją. Prezydent ma obowiązek zbadania, czy zachodzą przesłanki obligujące (art. 155 ust. 2) lub uprawniające (art. 225) go do skrócenia kadencji izb parlamentarnych. Jeżeli zostaną one spełnione, będzie miał on obowiązek lub prawo rozwiązania parlamentu i zarządzenia wyborów. Podobnie rzecz się ma z rozwiązaniem przez Sejm organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli organ ten rażąco narusza konstytucję bądź ustawy (art. 171 ust. 3). W powyższej materii istotne znaczenie ma fakt popełnienia w ramach recydywy deliktu konstytucyjnego, co stanowi jedyną przesłankę zastosowania sankcji. Przyczyny naruszeń oraz ich motywacja nie mają znaczenia dla możliwości zastosowania art. 171 ust. 3 Konstytucji.
Zawartość i treści prezentowane w serwisie Obserwator Konstytucyjny nie przedstawiają oficjalnego stanowiska Trybunału Konstytucyjnego.
Artykuły powiązane
Brak art. powiąznych.
Załączniki
Komentarze
Polecane
-
Oświadczenie Andrzeja Rzeplińskiego, prezesa Trybunału Konstytucyjnego
Andrzej Rzepliński -
Kaczorowski: Mitteleuropa po triumfie Trumpa
Aleksander Kaczorowski -
Piotrowski: Trybunał Konstytucyjny na straży wolnych wyborów i podstaw demokracji
Ryszard Piotrowski -
Prawnicy wobec sytuacji Trybunału Konstytucyjnego, badania i ankieta
Kamil Stępniak -
Skotnicka-Illasiewicz: Młodzież wobec Unii w niespokojnych czasach
Elżbieta Skotnicka-Illasiewicz
Najczęściej czytane
-
O naszym sądownictwie
Jan Cipiur -
Przepraszam, to niemal oszustwo
Stefan Bratkowski -
iACTA alea est
Magdalena Jungnikiel -
TK oddalił wniosek Lecha Kaczyńskiego dotyczący obywatelstwa polskiego
Redakcja -
Adwokat o reformie wymiaru sprawiedliwości
Rafał Dębowski
Brak komentarzy.