Baku - panorama starego miasta. Foto: U. Meniashvili, Wikimedia Commons

W ostatnich latach doszło do znaczącego obniżenia standardów ochrony praw człowieka w Azerbejdżanie. Przejawia się to nie tylko w ograniczaniu klasycznych praw politycznych, ale i w arbitralnych naruszeniach prawa własności. W ramach serii “Analizy i rekomendacje” HFPC publikuje opinię dotyczącą poszanowania prawa własności w Azerbejdżanie.

Najważniejszy problem z zakresu ochrony prawa własności w Azerbejdżanie stanowił proces wywłaszczania nieruchomości położonych w Baku na potrzeby rewitalizacji niektórych części stolicy Azerbejdżanu (2009-2012). Kolejna fala wywłaszczeń miała miejsce w związku z Igrzyskami Europejskimi w Baku zaplanowanymi na czerwiec 2015 r. Proces ten naruszał podstawowe gwarancje wynikające z art. 1 Protokołu dodatkowego do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Innymi istotnymi problemami z zakresu ochrony prawa własności było kwaterowanie osób przesiedlonych z terenu Górskiego Karabachu do lokali prywatnych, co uniemożliwiało właścicielom korzystanie z nich oraz blokowanie rachunków bankowych nieprzychylnych obecnym władzom organizacji pozarządowych i ich działaczy w toku motywowanych politycznie postępowań karnych.

“W ocenie HFPC mające charakter systemowy naruszenia prawa własności w Azerbejdżanie spowodowane są polityką władz, opartą na arbitralnych działaniach i odrzuceniu standardów rządów prawa zakładających wyważenie interesu publicznego i prywatnego” – czytamy w opinii.

Autorzy kończą prezentację rekomendacjami:

Społeczność międzynarodowa powinna stanowczo protestować przeciwko przypadkom naruszeń praw człowieka w Azerbejdżanie wynikających z arbitralnych działań obecnych władz. Wywieranie presji na rząd Azerbejdżanu, w celu nakłonienia go do przywrócenia standardów demokratycznych w tym kraju powinno stać się ważnym elementem polityki zagranicznej państw europejskich. Zbliżające się Igrzyska Europejskie 2015 r. stanowią doskonała okazję do wywierania międzynarodowej presji.


W odniesieniu do spraw wywłaszczeniowych związanych z realizacją inwestycji rewitalizacyjnych w Baku należy monitorować kolejne wyroki ETPC oraz sposób ich wykonania przez rząd Azerbejdżanu. Dużą rolę do odegrania mają tu krajowe i międzynarodowe organizacje pozarządowe specjalizujące się w ochronie praw człowieka.


W celu niedopuszczenia do powstawania podobnych naruszeń prawa własności w przyszłości, władze Azerbejdżanu powinny wprowadzić instrumenty ustawowe umożliwiające prowadzenie racjonalnej polityki planowania i zagospodarowania przestrzennego, uwzględniającej interesy właścicieli prywatnych oraz zasady demokratycznego dyskursu.