Frakcja "Jednej Rosji" w sali obrad Dumy. Foto: Wikipedia.org

27 grudnia 2012 roku Sąd Konstytucyjny Federacji Rosyjskiej ogłosił postanowienie, według którego decyzja Dumy Państwowej o przedterminowym wygaśnięciu mandatu posła może być zaskarżona w trybie sądowym.

Poseł ma prawo zaskarżyć decyzję swoich kolegów do Sądu Najwyższego Federacji Rosyjskiej zarówno z punktu widzenia istoty sprawy, jak i podstaw proceduralnych. Tego rodzaju pozew powinien być rozpatrywany w trybie priorytetowym. Do uprawomocnienia się decyzji sądu były poseł zachowuje nietykalność. W przypadku uwzględnienia skargi, zachowuje status posła odpowiedniej kadencji. Wymienione gwarancje powinny być uwzględnione w prawodawstwie.

Sprawa o sprawdzenie konstytucyjnego punktu „W” [trzecia litera alfabetu rosyjskiego – przyp. tłumacza] części pierwszej i części piątej ustępu 4 federalnej ustawy „O statusie członka Rady Federacji [senatu – red.] i statusie posła Dumy Państwowej Federalnego Przedstawicielstwa Federacji Rosyjskiej” była rozpatrywana 20 listopada 2012 roku, w ramach abstrakcyjnej kontroli norm (to jest, co do zasady, a nie w związku z konkretnym wydarzeniem).

Historia pytania

Rozpatrywana norma zakazuje posłom wchodzić w skład organów kierowniczych organizacji gospodarczych, prowadzić działalność gospodarczą, albo inną działalność dochodową (oprócz oświatowej, naukowej i innej twórczej). Osobno omówiono zakaz działalności finansowanej z zagranicy. Jeśli poseł albo senator narusza te zakazy, jego mandat może być przedterminowo wygaszony postanowieniem odpowiedniej izby.

Stanowisko wnioskodawcy

Wnioskodawca uważa, że wymogi ustanowione przez omawiane normy nie spełniają kryterium jasności prawnej. Zauważa także, że istniejące prawodawstwo nie przewiduje procedury określenia faktu wykonywanej przez parlamentarzystę Dumy Państwowej działalności nie dającej się pogodzić z jego statusem. W wyniku tego, zdaniem wnioskodawcy, przedstawiciel narodu może zostać pozbawiony mandatu przez swoich konkurentów politycznych w parlamencie, bez udziału władzy sądowej. Zdaniem autorów pytania, rozpatrywane normy przeczą zasadom suwerenności narodu i rozdziału władz, obniżają zakres gwarancji wypełniania mandatu parlamentarzysty i tym samym przeczą Konstytucji Federacji Rosyjskiej i jej ustępom 3, 10, 13 (w części 1 i 3), 17, 18, 29 (w części 1 i 3), 32, (w części 1 i 2), 46 (w część 1), 55 (w części 3), 97 (w części 3), 98, 103 (w części 1 i 2).

Stanowisko sądu

Profesjonalny charakter działalności parlamentarnej – to cecha charakterystyczna współczesnego parlamentaryzmu. Norma o sprzeczności między mandatem parlamentarnym, a inną działalnością zarobkową jest szeroko rozpowszechniona w państwach prawa o rozwiniętych tradycjach demokracji i działalności parlamentarnej. W takim ujęciu, w warunkach i granicach takiej sprzeczności, mogą istnieć różnice. W szeregu krajów (na przykład we Francji, Włoszech i Szwajcarii) złamanie tego wymogu skutkuje utratą mandatu parlamentarnego. W zdecydowanej większości krajów decyzja o jego odebraniu przyjmowana jest przez izbę parlamentu prostą większością głosów.