Duma Państwowa Federacji Rosyjskiej

4 grudnia Duma Państwowa przyjęła poprawki do przygotowywanej ustawy "O Sądzie Konstytucyjnym", które pozwalają Federacji Rosyjskiej odrzucić wyroki. Sąd Konstytucyjny Federacji Rosyjskiej będzie mógł stwierdzić, że międzynarodowe standardy, w oparcie o które m. in. Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał jakiś wyrok, są sprzeczne z Konstytucją Federacji Rosyjskiej.

W trzecim czytaniu za projektem głosowało 436 z 450 deputowanych, w tym deputowani partii komunistycznej. Przeciwko były trzy głosy. Konieczna większość wynosiła 300 deputowanych.

Po wejściu w życie ustawy, prawo do odwołania się do Sądu Konstytucyjnego FR otrzyma "federalny organ wykonawczy", która chroni interesy Federacji Rosyjskiej w międzynarodowym sądzie. Będą to ministerstwa sprawiedliwości i spraw zagranicznych, a za pośrednictwem Ministerstwa Sprawiedliwości także Federalna Służba Więzienna i Ministerstwo Finansów oraz komornicy, nie mówiąc o Centralnej Komisji Wyborczej.

Ministerstwo Sprawiedliwości będzie mógł wystąpić do SKFR „na podstawie własnego wniosku o niemożliwości realizacji” decyzji sądu międzynarodowego „ze względu na fakt, że decyzja ta oparta na przepisach traktatu międzynarodowego, prawdopodobnie prowadzi do konfliktu z Konstytucją Federacji Rosyjskiej.” Jeżeli Sąd Konstytucyjny stwierdzi, że międzynarodowy sąd wydał wyrok w oparciu o międzynarodowe normy sprzeczne z Konstytucją FR, to Ministerstwo Sprawiedliwości nie wykona np. wyroku decyzji Europejskiego Trybunału Praw Człowieka „w całości”, albo w tej „części”, która stoi w sprzeczności z rosyjskimi normami.

Projekt ustawy wróci do Dumy Państwowej po przegłosowaniu jej w Radzie Federacji.

Przypomnijmy, że Rosja wciąż przegrywa liczne procesy w Europejskim Trybunale Praw Człowieka, ale także przed międzynarodowymi sadami arbitrażowymi. Najbardziej dotkliwe – dla wizerunku prezydenta Putina i dla budżetu Rosji – jest przegrany w lipcu 2014 roku arbitrażu w Stałym Sądzie Arbitrażowym w Hadze, który nakazał Rosji zapłacenie odszkodowania 50 mld dolarów USA za wywłaszczenie akcjonariuszy naftowej spółki Jukos.

W marcu 2014 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka zakazał Rosji użycia siły wojskowej na terytorium Ukrainy. Według Pawła Petrenki, ministra sprawiedliwości Ukrainy,  niewypełnienie tej decyzji przez Federację Rosyjską oznacza możliwość nałożenia sankcji na ten kraj i uzyskania odszkodowania od Federacji Rosyjskiej na rzecz Ukrainy.

Początek prac nas ustawą zbiegł się - zapewne nieprzypadkowo - z ogłoszeniem wlipcu 2015 przez Sąd Konstytucyjny FR wyroku w sprawie zaskarżonego przez deputowanych wyroku ETPC. Według lipcowego rozstrzygnięcia SKFR udział Federacji Rosyjskiej w traktacie międzynarodowym nie oznacza rezygnacji z suwerenności narodowej. Konwencja nie może „znieść priorytetu konstytucji. Realizacja [wyroków ETPC] w rosyjskim systemie prawnym jest możliwa tylko wtedy, gdy uzna się wyższość mocy prawnej ustawy zasadniczej naszego kraju”.