Sala posiedzeń Sądu Konstytucyjnego FR. Foto: ksrf.ru

24 grudnia 2012 roku Sąd Konstytucyjny Federacji Rosyjskiej ogłosił postanowienie w sprawie o zbadanie konstytucyjności poprawek w ustawie dotyczących bezpośrednich wyborów „gubernatorskich”.

24 grudnia 2012 roku Sąd Konstytucyjny Federacji Rosyjskiej uznał za niesprzeczne z Konstytucją Federacji Rosyjskiej poszczególne artykuły ustaw federalnych „O ogólnych zasadach organizowania prawodawczych (przedstawicielskich) i wykonawczych organów władzy państwowej podmiotów Federacji Rosyjskiej” i „O podstawowych gwarancjach praw wyborczych i prawie do uczestnictwa w referendum obywateli Federacji Rosyjskiej”. Zarazem, Sąd Konstytucyjny FR przedstawił konstytucyjno-prawne znaczenie odpowiednich norm, w związku z którymi normy te:

- obowiązują prawodawcę przy ustalaniu konkretnego poziomu poparcia kandydata na gubernatora przez wyborców samorządu lokalnego (od pięciu do dziesięciu procent) wynikającego z konkretnych warunków rozwoju stosunków partyjno-politycznych w podmiocie Federacji Rosyjskiej; - wykluczają zbieranie podpisów w wielkiej liczbie, co zdefiniowane jest w prawie regionalnym, w celu stworzenia sztucznych przeszkód dla wystawienia kandydatów; - zakładają, że pełnomocnictwa Prezydenta Federacji Rosyjskiej w funkcjonującym mechanizmie substytucji stanowiska wyższego funkcjonariusza podmiotu Federacji Rosyjskiej noszą wyłącznie charakter konsultacyjny, nie pociągają za sobą obowiązkowych następstw prawnych dla partii politycznych i ich kandydatów, a także dla kandydatów samodzielnych, z punktu widzenia uczestnictwa w wyborach.

Sprawa rozpatrywana była na wniosek posłów do Dumy Państwowej Federacji Rosyjskiej z 13 listopada 2012 roku.

Historia wniosku

Wiosną 2012 roku poprawki do wskazanych ustaw Federalnych wprowadziły bezpośrednie wybory „gubernatorskie”, ale wprowadzono przy tym wymagania wobec wystawionego przez partię polityczną albo samodzielnego kandydata na stanowisko wyższego funkcjonariusza podmiotu Federacji Rosyjskiej. I tak, obywatel Federacji Rosyjskiej może kandydować na to stanowisko przy wsparciu ze strony 5 do 10% delegatów municypalnych albo szefów municypalnej administracji (konkretny stopień poparcia w tym zakresie ustanowiony jest prawodawstwem podmiotu Federacji Rosyjskiej). Przy tym istnieje konieczność poparcia dla kandydata w nie mniej niż ¾ rejonów municypalnych okręgów miejskich i w ¾ wewnątrzmiejskich municypalnych okręgów administracyjnych miasta o znaczeniu federalnym. Przewidziano także, że prezydent ma prawo prowadzić konsultacje z partiami politycznymi wystawiającymi kandydatów, a także z kandydatami samodzielnymi.

Stanowisko wnioskodawcy

Zdaniem wnioskodawcy omawiane poprawki wprowadziły nowe progi wyborcze, ograniczające czynne i bierne prawo wyborcze obywateli, co przeczy wymogom powszechności prawa wyborczego i równouprawnienia obywateli. Wnioskodawcy stwierdzają, że oprócz „Jedinoj Rosji” z trzech innych partii parlamentarnych ani jedna nie ma takiej liczby delegatów i szefów municypalnej administracji, która wystarczyłaby do uzyskania przewidzianego prawem poparcia dla kandydata. Do tego, organa samorządu lokalnego nie wchodzą w system organów władzy państwowej, a włączenie delegatów municypalnych i szefów samorządu lokalnego do procesu wyborczego będzie znaczyło, że uczestniczą w tworzeniu systemu władzy wykonawczej Federacji Rosyjskiej. Wnioskodawcy dowodzą także, że w prawie nie ma zapisu na temat porządku przeprowadzania konsultacji z Prezydentem na temat kandydatów na gubernatorów. Ich zdaniem będzie to oznaczało przeprowadzenie odpowiednich procedur, które głowa państwa może wykorzystywać tylko w celu rozstrzygania w kwestii różnic zdań miedzy organami władzy państwowej. Wnioskodawcy proszą o uznanie rozpatrywanych norm za niezgodne z Konstytucją Federacji Rosyjskiej, z ustępami 3 (cz. 2), 10, 12, 13 (cz. 4), 29 (cz. 3), 32 (części 2 i 3), 55 (cz. 3), 85 (cz. 1), 130 i 132.