Parlament Europejski przyjął nowy budżet Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2014–2020. Ze względu na przedłużające sie negocjacje, w roku 2014 będzie obowiązywał budżet przejściowy na dotychczasowych zasadach. Pełna reforma WPR zostanie wprowadzona od 2015 roku. Polska w nowym budżecie otrzyma ponad 32 mld euro, tj. o około 12 proc. więcej niż w poprzednim okresie budżetowym (tabele 1. i 2.). W nowym budżecie nastąpią duże zmiany w podziale środków dla państw członkowskich. Więcej pieniędzy na płatności bezpośrednie i II filar WPR otrzymają kraje UE-12. Natomiast „stare” kraje unijne odnotują spadek dotacji. Największy w Wielkiej Brytanii (15 proc.) oraz w Belgii i w Niemczech (po 12 proc.). Osiągnięty w UE kompromis umożliwia kontynuowanie rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich. Nasz kraj pod względem wielkości budżetu WPR znalazł się na piątym miejscu, za Francją, Niemcami, Hiszpanią i Włochami. W przeliczeniu na hektar użytków rolnych środki WPR w Polsce są zbliżone do średniej unijnej. W nowym budżecie będzie utrzymany system płatności bezpośrednich (SAPS), jednocześnie wprowadzono nowe komponenty, takie jak płatności za działania korzystne dla klimatu i środowiska (zazielenienie), dla małych gospodarstw, młodych rolników, związane z niektórymi rodzajami produkcji (np. nasiona oleiste, rośliny wysokobiałkowe, strączkowe, ziemniaki skrobiowe, produkcja mięsa) oraz z tytułu gospodarowania na obszarach ONW. Płatności bezpośrednie będą wypłacane tylko aktywnym rolnikom.

Zazielenienie ma być realizowane przez trzy obowiązkowe praktyki: dywersyfikację upraw, utrzymanie trwałych użytków zielonych (TUZ) i obszarów proekologicznych, oraz działania równoważne, dające korzyści dla środowiska i klimatu. Utrzymanie obszarów proekologicznych nie dotyczy gospodarstw o powierzchni do 15 ha gruntów rolnych. Gospodarstwa o powierzchni  do 10 ha gruntów rolnych będą wyłączone z obowiązku stosowania dywersyfikacji upraw. Natomiast w gospodarstwach od 10 do 30 ha wymagane będą dwie różne uprawy, a w gospodarstwach większych niż 30 ha minimum trzy. Łączna kwota dopłat wspierających małe gospodarstwa nie może przekroczyć 10 proc. koperty krajowej. Maksymalna dla gospodarstwa może wynieść do 1250 euro. W państwach członkowskich będzie obowiązywać płatność dla młodych rolników, którzy nie ukończyli 40. roku życia i gospodarują nie dłużej niż 5 lat w gospodarstwie o powierzchni od 25 do 90 ha. Na ten rodzaj wsparcia będzie można przeznaczyć do 2 proc. koperty krajowej.

W nowej WPR państwa członkowskie mogą przesunąć do 25 proc. środków finansowych z II do I filara. Kraje stosujące SAPS będą mogły kontynuować do 2020 roku płatności z budżetu krajowego dla niektórych sektorów.

Wprowadzono zmiany dotyczące wsparcia rozwoju obszarów wiejskich (EFRROW).  Nowe zasady są bardziej elastyczne. Polityka rozwoju obszarów wiejskich będzie skoordynowana z innymi rodzajami wsparcia w ramach funduszy strukturalnych i inwestycyjnych. Utrzymane zostaną działania sprzyjające restrukturyzacji, inwestycjom i modernizacji w rolnictwie, a także wsparciu dla młodych rolników i małych gospodarstw, dywersyfikacji działalności gospodarczej, odnowy wsi i usług podstawowych oraz innowacjom i transferowi wiedzy. Do katalogu PROW wprowadzono działania dotyczące zarządzania ryzykiem (ubezpieczenia i fundusze wzajemne oraz instrumenty stabilizacji dochodów). Państwa członkowskie będą musiały przeznaczyć 5 proc. funduszy II filara na program LEADER.

Wprowadzone zostaną również zmiany we wspólnej organizacji rynków rolnych, m.in. od 30 września 2017 r. zostaną zniesione kwoty w sektorze cukru.

W sektorze mleczarskim od 2015 roku nie będzie kwotowania produkcji.

Tekst opublikowany w grudniowym wydaniu miesięcznika „Nowe Życie Gospodarcze”