Ograniczenia w zakresie wolności i praw politycznych

42. Zgodnie z art. 29 ust. 1 projektu ustawy, sędzia Trybunału w stanie spoczynku nie będzie mógł należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej niedającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów. W ocenie Naczelnej Rady Adwokackiej, powyższe stanowi ograniczenie konstytucyjnych wolności zrzeszania (art. 58 Konstytucji RP), zrzeszania w związkach zawodowych (art. 59 Konstytucji RP), a także swobody wypowiedzi ( art. 54 ust. 1 Konstytucji RP).

43.  Zakaz uczestniczenia w działalności politycznej przez czynnych sędziów Trybunału Konstytucyjnego jest zrozumiały, wynika bezpośrednio z art. 195 ust. 3 Konstytucji RP. Na szczególną uwagę zasługują jednak motywy rozszerzenia tego zakazu, przedstawione w uzasadnieniu projektu ustawy. Wskazano w nim bowiem wprost: „Mimo, że w literaturze obecny jest pogląd , iż obowiązek powstrzymania się sędziów od zachowań i udziału w działaniach o charakterze politycznym dotyczy tylko okresu czynnego wykonywania funkcji, należy odnieść go także do czasu, w którym sędzia znajduje się w stanie spoczynku i z tego tytułu cieszy się określonymi przywilejami. W tym kontekście należy także postrzegać szczególnie rażące, z racji swej intensywności politycznej, wypowiedzi i zachowania niektórych sędziów w stanie spoczynku, w tym Trybunału Konstytucyjnego. (...) Określone angażowanie się sędziego Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku w działalność o charakterze politycznym powinna w każdym przypadku skutkować jego odpowiedzialnością o charakterze dyscyplinarnym”.

44.  Naczelna Rada Adwokacka podkreśla, że instytucja stanu spoczynku nie jest przywilejem sędziów, lecz jedną z podstawowych gwarancji niezależności i niezawisłości sędziów. Uczestniczenie, przez sędziów konstytucyjnych w stanie spoczynku, w życiu społecznym i debacie publicznej nie tylko nie powinno być zakazane, lecz stanowi szczególnie cenny wkład w działanie rozmaitych organizacji społecznych, zawodowych, politycznych. Zauważyć trzeba, że sędzia konstytucyjny w stanie spoczynku, który po zakończeniu orzekania w Trybunale Konstytucyjnym podejmie pracę zawodową nie będzie mógł, w myśl postanowień art. 29 ust. 1 Konstytucji RP, należeć do związku zawodowego, co w istotnym stopniu ograniczy jego prawa pracownicze.