Istotą skargi konstytucyjnej jest kwestionowanie przepisu, który był podstawą ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie skarżącego, a który to przepis narusza jego konstytucyjne wolności i prawa. Skoro w wypadku żadnej ze skarżących ostateczne rozstrzygnięcie nie dotyczyło maksymalnej opłaty, a jedynie opłaty stosunkowej (5% wartości sporu), to Trybunał Konstytucyjny w niniejszej sprawie nie może badać maksymalnej opłaty. Wykraczałoby to poza ramy konkretnej kontroli konstytucyjności prawa.

Trybunał przypomniał, że problematyka kosztów sądowych, w tym opłat sądowych, była przedmiotem jego oceny. Zdaniem TK, koszty sądowe są tradycyjnie uznanym instrumentem polityki państwa służącym do regulowania relacji stosunków procesowych stron oraz – w szerszym ujęciu – stymulowania decyzji jednostek co do sposobu prowadzenia swoich interesów i doboru środków ich ochrony. Koszty postępowania służą osiągnięciu należytej sprawności organizacyjnej i orzeczniczej sądów oraz oddzieleniu roszczeń szykanujących i oczywiście niezasadnych od roszczeń uzasadnionych, służących ochronie praw i wolności jednostki.

W sprawie przedłożonej Trybunałowi Konstytucyjnemu do rozstrzygnięcia przez skarżące spółki szczególne znaczenie miała kwestia dostępu do sądu. Koszty sądowe, w tym opłaty sądowe, mogą utrudniać dostęp do wymiaru sprawiedliwości dla tych podmiotów, które tych kosztów nie są w stanie ponieść, zwłaszcza gdy dodatkowo obowiązujące przepisy nie zapewniają im skutecznych instytucji tzw. prawa ubogich. Nadmierna bariera kosztowa może hamować dostęp do rozstrzygnięcia sprawy przez sąd (zweryfikowania przez sąd rozstrzygnięcia organu niesądowego), przekształcając się w opłatę nieproporcjonalnie dolegliwą, czy wręcz „zaporową”.

Trybunał Konstytucyjny rozważył dopuszczalność posłużenia się przez ustawodawcę w art. 34 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych stosunkową metodą określania wysokości opłaty sądowej od skargi na orzeczenie KIO.