Pakiet do pobierania próbek DNA. Foto: Wikipedia.org

Nieodzowność pobrania wymazu ze śluzówki policzków zachodzi wówczas, gdy dowód ten jest warunkiem koniecznym wykrycia lub identyfikacji sprawcy i pociągnięcia go do odpowiedzialności karnej lub uniknięcia pociągnięcia do tej odpowiedzialności osoby niewinnej. W taki sposób należy interpretować art. 74 § 2 pkt 3 k.p.k. – stwierdził Trybunał Konstytucyjny.

11 października 2016 r. Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną M. H. dotyczącą zasad pobierania od oskarżonego materiału biologicznego do badań genetycznych.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 74 § 2 pkt 3 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego jest zgodny z art. 41 ust. 1, art. 47 i art. 51 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji.

Ponadto Trybunał Konstytucyjny postanowił umorzyć postępowanie w pozostałym zakresie.

Orzeczenie zapadło jednogłośnie.

Problem konstytucyjny sprowadzał się do odpowiedzi na pytanie, czy nałożony na oskarżonego w art. 74 § 2 pkt 3 kodeksu postępowania karnego (dalej - k.p.k.) obowiązek poddania się pobraniu przez funkcjonariusza Policji wymazu ze śluzówki policzków, jeżeli jest to nieodzowne i nie zachodzi obawa, że zagrażałoby zdrowiu oskarżonego lub innych osób, stanowi proporcjonalne ograniczenie nietykalności osobistej (art. 41 ust. 1 konstytucji), prawa do ochrony życia prywatnego (art. 47 konstytucji) i autonomii informacyjnej (art. 51 ust. 2 konstytucji).

Trybunał Konstytucyjny uznał, że czynność pobrania wymazu ze śluzówki policzków stanowi ingerencję w nietykalność osobistą, której istota wiąże się m.in. z nienaruszalnością integralności cielesnej. Ze względu na ilość i charakter informacji zawartych w próbce materiału biologicznego, m.in. w postaci kodu genetycznego człowieka, który zawiera istotne dane np. na temat stanu zdrowia, uzyskanie materiału biologicznego stanowi również ingerencję w sferę prywatności człowieka. Ponadto Trybunał stwierdził, że skoro treścią autonomii informacyjnej, chronionej na podstawie art. 51 ust. 2 konstytucji, jest m.in. prawo do samodzielnego decydowania o ujawnianiu innym informacji dotyczących siebie i pozostawienie każdemu swobody określenia sfery dostępności dla innych wiedzy o sobie, to obowiązek przekazania próbek materiału biologicznego, zawierających istotne i bardzo osobiste informacje, w tym kod genetyczny człowieka, stanowi wkroczenie w tak rozumianą sferę autonomii informacyjnej.