Wilno - StareMiasto. Foto: Jurijus Azanovas, Wikipedia.org

Stosunki między Warszawą i Wilnem były ostatnio napięte. Czy słusznie? Okazuje się, że zdecydowana większość Polaków (68%) i Litwinów (70%) uważa, że w relacjach z drugim krajem Polska i Litwa powinny nastawiać się na współpracę i osiąganie kompromisów. Jedynie co piąty badany chciałby, aby rząd zdecydowanie bronił interesów własnego kraju.

Raport powstał na podstawie szeroko zakrojonych badań sondażowych w Polsce, na Litwie oraz wśród mniejszości narodowych – polskiej na Litwie i litewskiej w Polsce. – Z naszych badań wynika, że społeczeństwa obu krajów mają zdrowy dystans do sporów na szczeblu politycznym, a jednak niektóre sygnały mogą niepokoić – ocenia Jacek Kucharczyk, prezes ISP i współautor raportu.

Co prawda, prawie połowa Polaków darzy Litwinów sympatią (44%), ale sympatię do Polaków deklaruje zaledwie co czwarty Litwin. Prawie połowa mieszkańców obu krajów deklaruje neutralny stosunek do sąsiedniego narodu. Jednocześnie Polacy wiedzą o Litwie niewiele. Ponad 90% z nich nigdy nie była na Litwie, a ich głównym źródłem wiedzy o tym kraju jest nadal szkoła. Nie może więc dziwić, że Litwa kojarzy nam się głównie z Adamem Mickiewiczem i „Panem Tadeuszem” (27% skojarzeń). Pokazuje to, że w stosunkach między naszymi narodami wiele jest jeszcze do zrobienia.

Stosunki polityczne na linii Warszawa–Wilno w największym stopniu kształtuje problem praw polskiej mniejszości narodowej na Litwie. Litewscy Polacy są podzieleni w kwestii tego, czy ich prawa są na Litwie respektowane. 44% jest przekonana, że ich prawa są respektowane, 16% nie ma w tej sprawie zdania, a 40% uważa, że nie są.

– Można zatem założyć, że ponad połowa Polaków na Litwie nie czuje się dyskryminowana – ten głos powinien być w Polsce uwzględniany – mówi Aleksander Fuksiewicz, współautor raportu. – Te dane nie zwalniają oczywiście litewskich władz z pochylenia się nad potrzebami mniejszości. Wciąż bowiem co piąty Polak na Litwie twierdzi, że osobiście zetknął się z przejawami dyskryminacji – dodaje.

Są i sygnały pozytywne. Na Litwie dobrze oceniane są polskie produkty - Litwini uznają je za atrakcyjne (68%) i tanie (87%). Większość Polaków (62%) i Litwinów (55%) uważa, że są do siebie wzajemnie podobni, a osoby, które uważają przedstawicieli drugiego narodu za podobnych, są do niego też lepiej nastawione.