Ciągle przy urządzaniu nowych przestrzeni, gdzie podstawowym narzędziem jest plan miejscowy tworzony przez władze samorządowe, przy pełnym udziale społeczeństwa, praktycznie zawsze (choć są chlubne wyjątki) nadrzędnym interesem jest maksymalizacja zysku jednostki z kompletnym pominięciem przestrzeni publicznej i jej przyszłych użytkowników. Tam, gdzie pojawia się zero po właściwej stronie przecinka, pielęgnowana przez wieki idea dobra wspólnego gaśnie jak zapałka na wietrze. Jednostka nie jest w stanie wznieść się ponad swój partykularny interes, a władza samorządowa, choć do rządzenia właśnie powołana, poprzez swoją ścisłą od tej jednostki zależność nie jest w stanie równoważyć pomiędzy interesem społecznym a indywidualnym.

Co robić?

Co w takiej sytuacji mogą robić ci, co chcieliby przywrócić myślenie w kategoriach dobra wspólnego? Być może trzeba się uciec do tworzenia mechanizmów związanych z praktycznym życiem wspólnoty politycznej (jak wspomniane planowanie przestrzenne), które w swej istocie będą dowartościowywały ideę dobra wspólnego niemal automatycznie, nie gubiąc przy tym praw i interesu jednostki. Patrząc jednak na ostatnie 20 lat wolnej i samorządnej Polski wyraźnie widać, że będzie to najprawdopodobniej mrówcza praca u podstaw.

Konrad Janowski (ur. 1977), urbanista, architekt krajobrazu, przedsiębiorca, aktywista społeczny i polityczny. Był sekretarzem redakcji rocznika filozoficznego "Teologia Polityczna".

 Michał Łuczewski (ur. 1978) – socjolog i psycholog, pracuje w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, członek redakcji pisma „44 / Czterdzieści i Cztery” publikował m.in. w „Rzeczpospolitej”, „Arcanach”, „Wprost”, „Znaku” i „Frondzie”, stypendysta Fulbrighta (Columbia University).

[1] Jerzy Szacki, Dylematy idei dobra wspólnego, [w:] tegoż, Dylematy historiografii idei, Warszawa 1991, s. 437-438.

[2] Tamże.

[3] Elżbieta Hałas, Konflikt symboliczny o preambułę do Konstytucji, „Kultura i Społeczeństwo” 2004, nr 3, s. 121-142.

[4] Jerzy Szacki, dz. cyt., s. 436-451