Polska lokalna (nie)samorządna

Przyczyn słabego zainteresowania udziałem w akcie wyborczym na poziomie lokalnym należy doszukiwać się również w spadku wiary po stronie obywateli w to, że lokalne władze kierują się w swoich działaniach dobrem publicznym. Winne takiemu stanowi rzeczy są także same samorządy. Badania polskich gmin zrealizowane przez ISP w projekcie „Decydujmy razem” pokazują, że zazwyczaj samorządy poprzestają na niezbędnym minimum wspierania partycypacji publicznej obywateli, podejmując działania wymagające najmniejszego  wysiłku z ich strony.  Zajmują się informowaniem o podejmowanych decyzjach (robiło tak 99% badanych gmin, ale w 12% nie robiono nic więcej; chodzi tu o wszelkie sposoby informowania, niezależnie od ich efektywności i przystępności dla samych mieszkańców) i ich wyjaśnianiem oraz konsultowaniem tych decyzji z mieszkańcami (robiło tak 80% badanach gmin, ale w 51% władze poprzestawały tylko na tym). Zdecydowanie rzadziej stosowane są najbardziej partycypacyjne sposoby podejmowania decyzji publicznych, czyli współdziałanie przy opracowaniu jakiegoś rozwiązania w dowolnej uchwale i delegowanie jego przygotowania na mieszkańców.

Na pewno problemem w Polsce jest cały czas duża bierność samych mieszkańców, którzy deklarują też przekonanie o poczuciu braku wpływu na sprawy lokalne. Jednak bez zmiany sposobu myślenia i postępowania ze strony władz samorządowych i szerszego przekonywania obywateli do tego, że ich głos ma swoją wagę, trudno jednak liczyć na zmianę tej sytuacji. Jak się wydaje, na tym najbliższym ludziom poziomie zarządzania życiem publicznym najłatwiej też zacząć działania, sprzyjające (od)budowie wiary w demokrację.
Instytut Spraw Publicznych