Zdaniem rzecznika generalnego Melchiora Watheleta, opublikowanym 20 maja 2014, Niemcy mogą, na podstawie ogólnego kryterium, które wskazuje na brak rzeczywistego związku z przyjmującym państwem członkowskim, odmówić „świadczeń socjalnych dla potrzebujących pomocy osób poszukujących pracy” obywatelom innych państw członkowskich. Niemcy mogą zatem wyłączyć przyznawanie takich świadczeń osobom, które przybywają jedynie w celu poszukiwania pracy lub korzystania z pomocy społecznej.

W Niemczech potrzebujące pomocy osoby poszukujące pracy mogą ubiegać się o skorzystanie z podstawowego zabezpieczenia mającego na celu w szczególności zapewnienie kosztów utrzymania¹. Przyznane z tego tytułu świadczenia służą umożliwieniu prowadzenia godnego życia i mają objąć podstawowe potrzeby, dodatkowe potrzeby oraz potrzeby w zakresie zakwaterowania i ogrzewania. Jednakże korzystanie z tych świadczeń przez osoby, które udają się do Niemiec wyłącznie w celu skorzystania z nich lub poszukiwania pracy jest, według prawa niemieckiego, wyłączone. Celem tego wyłączenia jest zapobieżenie, by świadczenia socjalne nie stały się nieracjonalnym obciążeniem w Niemczech.

Sozialgericht Leipzig (sąd ds. socjalnych w Lipsku) zmierza do ustalenia, czy prawo Unii stoi na przeszkodzie takiemu wyłączeniu. Sąd ten musi rozstrzygnąć spór pomiędzy Elisabetą Dano i jej małoletnim synem, będącymi obywatelami rumuńskimi, a Jobcenter Leipzig (właściwym organem administracji lokalnej). Powołując się na wyłączenie przewidziane przez prawo niemieckie, Jobcenter Leipzig odmówił przyznania tym dwóm osobom świadczeń z zakresu podstawowego zabezpieczenia². E. Dano i jej syn (urodzony w Niemczech) mieszkają od kilku lat w Lipsku w mieszkaniu siostry E. Dano, która zapewnia im wyżywienie. E. Dano nie ma żadnego wyuczonego zawodu i nie wykonywała dotychczas żadnej działalności zawodowej ani w Niemczech, ani w Rumunii. Wydaje się, że E. Dano nie przybyła do Niemiec w celu poszukiwania pracy oraz nie podejmuje starań, by znaleźć zatrudnienie w tym kraju.

W przedłożonej dzisiaj opinii rzecznik generalny Melchior Wathelet stwierdził, że prawo Unii³ nie stoi na przeszkodzie temu, by na podstawie ogólnego kryterium odmawiać obywatelom innych państw członkowskich korzystania ze „specjalnego nieskładkowego świadczenia pieniężnego” (takiego jak świadczenia z zakresu niemieckiego podstawowego zabezpieczenia dla potrzebujących pomocy osób poszukujących pracy⁴), pod warunkiem że przyjęte kryterium (jak na przykład powód wjazdu wnioskodawcy na terytorium państwa członkowskiego) może wskazywać na brak rzeczywistego związku z przyjmującym państwem członkowskim i ma tym samym na celu zapobieżenie nieracjonalnemu obciążeniu dla krajowego systemu pomocy społecznej.

Rzecznik generalny przypomniał, że prawo Unii⁵ upoważnia obywateli Unii i członków ich rodzin do przebywania w państwie członkowskim innym niż państwo, którego są obywatelami, przez okres trzech miesięcy dopóty, dopóki nie staną się nieracjonalnym obciążeniem dla systemu pomocy społecznej w przyjmującym państwie członkowskim. Gdy osoby takie pragną pozostać przez okres przekraczający trzy miesiące, muszą posiadać wystarczające zasoby, aby nie stanowić obciążenia dla systemu pomocy społecznej przyjmującego państwa członkowskiego. Wynika z tego nieuchronnie, że może dochodzić do nierównego traktowania przy przyznawaniu świadczeń z zakresu pomocy społecznej innych obywateli Unii względem obywateli przyjmującego państwa członkowskiego.